İSTANBUL SANAYİ ODASI DERGİSİ l AĞUSTOS 2021 l YIL 56 l ISSN 1303-1333 “TÜBİTAK POLİTİKALARI VE SANAYİMİZ” KONUŞULDU İSO MECLİSİ’NDE EN KAPSAMLI İKLİM PAKETİ Avrupa Birliği “Fit For 55” için yola çıktı 58 Türkiye’nin ilk yazılım lisesi kuruldu İSO VE MEB İŞ BİRLİĞİYLE 08 Neleri kapsıyor? FİNANS VE EKONOMİNİN YEŞİL HALİ 78 Endeks yıllık yüzde 40,7 arttı SANAYİDE BAZ ETKİSİ 32 665 “KOBİ’lerin performansı umut verici” BAHÇIVAN’DAN İKİNCİ 500 YORUMU: 49 Güçlü destekle kolay atlatıyorlar KOBİ’LER, COVID-19 KRİZİNİ 70uygulamalarında doğrudan kullanımı mümkün kılar. SIL3 uygulamalarında cihazlar homojen yedekli olarak kullanılabilir. IIoT POTANSİYELİNİZİ AÇIĞA ÇIKARIN NAMUR tarafından oluşturulan “Proses-Sensörler 4.0” yol haritası, dijital proses sensörleri için üç ana kriter belirtir: kablosuz haberleşme, sensör hata teşhisi ve sensör ve proses ile ilgili bilgilerin sağlanması. Opsiyonel olarak sunulan Bluetooth ve Heartbeat Teknolojisi fonksiyonlarıyla yeni Cerabar ve Deltabar ürün grupları bu kriterleri karşılar. Örneğin, Heartbeat Teknolojisi, bakım personelini ölçüm noktalarının doğrulanmasında destekler. Bu, Bluetooth bağlantısı üzerinden SmartBlue uygulamasında tek bir tuşa dokunarak yapılabilir. Doğrulama, proses kesintisi olmadan, üç dakikadan az bir sürede gerçekleştirilebilir. Tüm testler hakkında ayrıntılı bilgi sağlayan bir doğrulama protokolü otomatik olarak oluşturulur. Bunun temeli, basınç transmiterlerindeki sürekli kendi kendine hata teşhisi fonksiyonudur. Sonuçta, yüzde 95’in üzerinde bir hata teşhisi kapsamına ulaşılır. Bu bilgiler ile ölçüm cihazlarının sistem revizyonlarını ve bakım çalışmalarını önceden planlamak ve duruş sürelerini azaltmak mümkündür. Bu, bakım proseslerini önemli ölçüde basitleştirir. Heartbeat Teknolojisi ayrıca, prosese ilişkin veriye dayalı bilgiler aracılığıyla kullanıcılara üretimlerini optimize etmek için ihtiyaç duydukları kapsamı sunar. Ölçüm cihazlarının durumu ve prosesle ilgili şeffaflık sağlar. Ancak Heartbeat Teknolojisi daha fazlasını da yapabilir. Prosesteki düzensizlikleri, örneğin, devre direncindeki kablo arızasına işaret eden sapmaları tespit eder. Örneğin kristalleşme sonucu tıkanan kılcal borular, fark basınç transmiterleri tarafından algılanır. Bu veriler, kestirimci bakım için temel sağlar. KOLAY OPERASYON ÜRETKENLİĞİ ARTIRIR Endress+Hauser, kullanım kolaylığına yönelik artan talepleri karşılamak için yeni Cerabar ve Deltabar basınç ölçüm ürünlerini basitleştirdi. Bu yaklaşımın yansıması, basınç sensörünün SmartBlue uygulaması üzerinden, devreye alma için kılavuzlu adımları da içeren sezgisel operasyonunda görülür. ENDRESS+HAUSER GRUBU Endress+Hauser, proses ve laboratuvar uygulamalarına yönelik ölçüm ve otomasyon teknolojilerinde bir dünya Endress+Hauser, yeni Cerabar ve Deltabar basınç transmiterlerini piyasaya sürüyor. Cihazların devreye alma ve bakım sırasında sistematik arızaları en aza indirmeye yardımcı olmak için çeşitli akıllı güvenlik özellikleriyle donatılması sayesinde kullanıcılar üretim proseslerinde artan güvenlikten yararlanır. Dahili Heartbeat Teknolojisi, kestirimci bakım için temel oluşturur ve cihaz fonksiyonelliğinin proses kesintisi olmadan doğrulanmasına olanak tanır. Ayrıca proses anomalilerinin tanımlanmasını destekler ve operasyon verimliliğini garanti etmek için ilave proses bilgileri sağlar. Bluetooth arayüzü sayesinde, basınç transmiterlerinin kullanımları kolaydır ve güvenlik açısından kritik sistemlerde bakımları verimlidir. Endress+Hauser’in tesis kullanılabilirliğini artıran akıllı güvenlik yaklaşımı takip edilerek, yüksek güvenlik seviyesi ile gelişmiş üretkenlik birleştirilmiştir. Son yıllarda kimya endüstrilerinde, güvenlik açısından kritik sistemlerin oranı ve karmaşık kanıt testlerinin sayısı önemli ölçüde arttı. Ancak, bu alanlardaki daha yüksek bakım gereksinimleri, tesis kullanılabilirliğinin önünde engel oluşturmamalıdır. Verimli işletme konseptleri; cihaz konfigürasyonundaki sistematik hataları önler, tesisin yüksek güvenlik seviyesini korur ve aynı zamanda bakım maliyetlerini düşürür. Bu, hem devreye alma hem de saha servisi için geçerlidir. GÜVENLİ TASARIM Yeni basınç enstrümantasyon ailesi; devreye alma, SIL parametre kurulumu ve SIL kanıt testi için kılavuzlu adımlar sunar. Sihirbaz olarak adlandırılan bu kılavuzlar, kullanıcıyı test prosedürü boyunca adım adım yönlendirir. Test tamamlandığında, otomatik olarak bir rapor oluşturulur ve bu rapor, Bluetooth arayüzü ve Endress+Hauser SmartBlue uygulaması üzerinden veya DTM tabanlı konfigürasyon araçları aracılığıyla indirilip görselleştirilebilir. Sistematik hataları en aza indirmek için geliştirilen bir diğer özellik de otomatik olarak oluşturulan sağlama toplamı parametresidir (CRC). CRC, güvenlikle ilgili tüm parametrelerin ayarlarından türetilir ve protokole kaydedilir. Yalnızca bir parametre değiştirildiğinde bile sağlama toplamı değişir ve bu sayede denetim süreci hızlanır. Arkadan aydınlatmalı renkli ekran, bir bakışta güvenlik sağlar. Proseste bir anomali veya arıza olduğunda, ekran rengi yeşilden kırmızıya döner ve alarm durumu 10 m’ye kadar mesafeden görülebilir. Yeni ürün aileleri IEC 61508’e uygun olarak geliştirilmiştir. Bu, SIL2 BASINÇ ÖLÇÜMÜNÜZÜ GELECEĞE BAĞLAYIN BORA SARIHAN Endress+Hauser Türkiye Pazarlama ve Satış Direktörü BU BİR İLANDIR. lideridir. Merkezi İsviçre’nin Reinach kentinde bulunan aile şirketi, toplam 14.000’den fazla çalışanı ile 2020’de yaklaşık 2,6 milyar Euro net satışa ulaşmıştır. Endress+Hauser cihazları, çözümleri ve servisleri birçok endüstride yerini bulmuştur. Bu nedenle müşteriler, uygulamalarından değerli bilgiler elde etmek için onları kullanır. Bu, onların ürünlerini geliştirmelerine, daha ekonomik çalışmalarına ve aynı zamanda insanları ve çevreyi korumalarına olanak tanır. Endress+Hauser, dünya çapında güvenilir bir ortaktır. 50 ülkedeki kendi satış şirketleri ve diğer 70 ülkedeki temsilcileri yetkin desteği garanti eder. Beş kıtada bulunan üretim tesisleri, en yüksek kalite standartlarında hızlı ve esnek bir şekilde üretim yapar. Endress+Hauser, 1953 yılında Georg H Endress ve Ludwig Hauser tarafından kuruldu. O zamandan beri yenilikçi teknolojiler geliştirerek ve bunları kullanarak ilerlemeye devam eden şirket, şimdi de endüstrinin dijital dönüşümünü şekillendirmeye yardım ediyor. Grubun fikri mülkiyet hakları, 8.900 patent ve patent başvurusu ile korunuyor. Daha fazla bilgi için lütfen tr.endress.com adresini ziyaret edin. BİR BAKIŞTA AVANTAJLAR Güvenli tasarım l Sanal sihirbazlar, SIL kilidi ve kanıt testi boyunca kılavuzluk eder ve böylece işletim hatalarını önler l Güvenli Tasarım: IEC 61508’e uygun olarak geliştirildi l Sağlama toplamı parametresi (CRC), güvenlik parametrelerinin değiştirilmediğini garanti eder l Hata durumunda ekranın arka aydınlatması yeşilden kırmızıya döner IIoT potansiyelinizi açığa çıkarın l Heartbeat Teknolojisi sayesinde cihazların proses kesintisi olmadan doğrulanması l Heartbeat İzleme, proses düzensizliklerini ve kılcal boru tıkanıklıklarını tespit edebilir l Heartbeat Teknolojisi akıllı hata teşhisi fonksiyonları sağlar Kolay operasyon üretkenliği artırır l Endress+Hauser SmartBlue uygulaması ve Bluetooth arayüzü üzerinden sezgisel operasyon l Sihirbazlar devreye almayı önemli ölçüde basitleştirir l HistoROM parametrelerin güvenli ve kolay bir şekilde aktarılmasını sağlar l Cihaz, programlama tuşları ile kapağı açılmadan çalıştırılabilir. Cerabar ve Deltabar – Sıvıların ve gazların yüksek hassasiyetli ölçümü için akıllı basınç transmiteri. Daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? https://eh.digital/basinc_trİstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan İSO SANAYİ 5 BAŞYAZI B aşta ABD, Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere gelişmiş sanayi toplumlarının düşük karbon ekonomisinden, enerji verimliliğine; döngüsel ekonomiden sanayinin teknoloji ile adaptasyonuna kadar geniş bir yelpazede gerçekleşecek değişime yönelik adımlarını hızlandırmalarının nedeni yeşil yarıştır. Nitekim Avrupa Birliği’nde üzerinde hassasiyetle durulan “Yeşil Mutabakat” sürecinin önemli bir adımı olan ve dergimizde ayrıntılı bir şekilde ele aldığımız yüzde 55 hedefine uygunluk (“Fit for 55”) paketi açıklamasını bu açıdan değerlendirmek; ülkemiz adına da alınması gereken kararları hızlandıracaktır. Çünkü AB bu kapsamda sınırda karbon mekanizması, emisyon ticaret sistemi, enerji vergisi yönergesi revizyonu ile yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yönergelerinde, ülkemizi ve sanayimizi de önümüzdeki yıllarda yakından ilgilendiren değişiklikler yaptı. “Yeşil yarış” olarak adlandırılan tüm bu gelişmeler; ürün, ham madde ve teknoloji seçimi başta olmak üzere üretimin her alanında sürdürülebilirlik kriterlerinin ön plana çıktığı yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyor. Bu gelişmelere paralel olarak iki hafta önce Resmî Gazete’de yayımlanan Yeşil Mutabakat Eylem Planı ile ilgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ve bu bağlamda oluşturulan “Yeşil Mutabakat Çalışma Grubu” ülkemiz sanayisi adına sevindiricidir. Geçen ay “AR-GE, Patent, Sürdürülebilirlik, Yeşil Mutabakat ve Yüksek Teknoloji Konularında TÜBİTAK Politikaları ve Sanayimiz” gündemi ile yaptığımız aylık meclis toplantımızda konuğumuz olan TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Sayın Hasan Mandal ile bu konuları da konuşmak, değerlendirmek imkanımız oldu. Ayrıntılarını ilerleyen sayfalarımızda okuyacağınız gibi ülkemizin sanayi başta olmak üzere her alanda yüksek teknoloji ile buluşması için birçok AR-GE ve teşvik programı olan TÜBİTAK’ın bu bağlamda sanayimiz üzerindeki olumlu etkisini göz ardı edemeyiz. Bugün İSO 500 ve İSO İkinci 500 şirketlerindeki orta yüksek ve yüksek teknoloji ile yaratılan katma değer toplamında istikrarlı bir artışın olmasında TÜBİTAK’ın uyguladığı bu programların da etkisi olduğunu özellikle vurgulamak isterim. Nitekim mayıs ayında açıkladığımız İSO 500’ün ardından geçen ay açıkladığımız ve özetini ilerleyen sayfalarımızda okuyabileceğiniz İSO İkinci 500 verilerinde bu artışı açıkça görebilirsiniz. Bu gerçekten hareketle, ülkemizin bilim ve teknoloji alanında tüketen değil, teknolojiyi üreten ülke olması yolunda TÜBİTAK’ın sürdürdüğü başarılı faaliyet ve projelerin devam ettirilmesinin büyük önemi olduğunun özellikle altını çizmek istiyorum. Bu destek ve projelerin sanayimizle daha fazla buluşması noktasında da İSO olarak TÜBİTAK ile her türlü yakın çalışmayı sürdüreceğimizi söyleyerek, sağlıklı ve huzurlu bir ay geçirmenizi temenni ediyorum. “Yeşil Yarış”ta geride kalmamalıyız665 6 AĞUSTOS 2021 İÇİNDEKİLER 32 SANAYİ ÜRETİMİ BAZ ETKİSİYLE YÜZDE 40,7 ARTTI Mayıs 2020’de takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi aylık yüzde 1,3 artarken, takvim etkisinden arındırılmış endeks ise geçtiğimiz yılın düşük baz etkisiyle yıllık yüzde 40,7 arttı. 34 İSO MECLİSİ VİDEO KONFERANS YÖNTEMİYLE YAPILDI İSO Meclisi’nin ana gündem maddesi “AR-GE, Patent, Sürdürülebilirlik, Yeşil Mutabakat ve Yüksek Teknoloji Konularında TÜBİTAK Politikaları ve Sanayimiz” oldu. 46 TÜRKİYE’NİN İKİNCİ 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU 2020 AÇIKLANDI İstanbul Sanayi Odası, “İSO Türkiye’nin ikinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2020” araştırmasını 6 Temmuz’da kamuoyu ile paylaştı. 58 AVRUPA “FİT FOR 55” İÇİN YOLA ÇIKTI Avrupa Komisyonu iklim ve enerji politikası önlemlerini içeren “Fit for 55” paketini geçtiğimiz günlerde açıkladı. 64 TEKNOLOJİ İLE UYUMLU ÖZEL BECERİ İnternetin ortaya çıkışıyla başlayan ve geri dönülemez bir şekilde gelişmeye devam eden teknolojik yenilikler hayatın her alanında büyük bir dönüşüme neden oluyor. 72 YALÇIN KAYALIKLARIN ETEĞİNDEKİ SAKİNLİK: HALFETİ Fırat Nehri’nin kıyısında yalçın kayaların eteklerinde yer alan Halfeti, tarih içinde pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış ve birçok önemli ana tanıklık etmiş bir yer… 86 MAKRO GÖSTERGELER Enflasyon, İstihdam, Tescil Faaliyetleri AĞUSTOS 2021 32 34İSO SANAYİ 7 İSTANBUL SANAYİ ODASI DERGİSİ AĞUSTOS 2021 • YIL 56 SAYI 665 ISSN 1303-1333 • e-ISSN: 2636-7831 İMTİYAZ SAHİBİ İSTANBUL SANAYİ ODASI ADINA YÖNETİM KURULU BAŞKANI Erdal Bahçıvan YAYIN KURULU Sultan Tepe, Ayşegül Çapan, Ramazan Güven, Sadettin Kaşıkırık, Sabahattin Şen SORUMLU GENEL YAYIN MÜDÜRÜ Haktan Akın GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ Asım Aslan İDARE YERİ VE REKLAM REZERVASYON DÜNYA EKO BASIM YAYIN DAĞITIM TİC. VE SAN. A.Ş. Maslak Mah. Eski Büyükdere Cad. No: 37 Kat: 4 Maslak İş Merkezi 34485 Sarıyer / İstanbul Tel: 0 (212) 285 10 12/14 Dahili: 1150 e-mail: ozgur.hascelik@dunyaeko.com YAYINA HAZIRLIK Genel Yönetmen Gürhan Demirbaş Editör Nilgün Özdemir / nilgun.ozdemir@dunyaeko.com Görsel Yönetmen Erdal Bayraktar Fotoğraf Editörü İbrahim Karadeniz Pazarlama Müdürü Sait Ravanoğlu / sait.ravanoglu@dunyaeko.com (0212) 285 10 12 - (0212) 285 10 14 Dahili 1137 Proje ve İş Geliştirme Uzmanı Özlem Adaş /ozlem.adas@dunyaeko.com E-posta ajansd@dunyaeko.com l www.ajansd.com.tr Reklam Satış Uzmanı Özgür Hasçelik / ozgur.hascelik@dunyaeko.com Tel.: 0 (212) 285 10 12/14 Dahili: 1150 Baskı WPC Matbaacılık San. Tic. A.Ş. Sertifika No. 35428 Tel. (0212) 886 83 30 Baskı Tarihi 02.08.2021 Aylık Sanayi ve Ekonomi Dergisi. Ayda Bir Yayımlanır. Yerel ve Süreli Yayındır. 46 58 64 72 59Next >