< Previous56 MAYIS 2022 Halka açık kuruluşların sayısı 65 oldu. İSO 500 içinde 2018’de 67, 2019’da 66, 2020’de 67 olan halka açık kuruluş sayısı 2021’de 65’e gerilemiştir. Son 4 yılda firma sayısı önemli bir değişim göstermemekle bir- likte halka açık kuruluşların İSO 500’ün temel gösterge- leri ve toplam büyüklükleri içindeki payları farklı eğilimler göstermiştir. 2021 yılında halka açılmalarda yaşanan önemli artışa rağmen bunun İSO 500’deki halka açık kuruluş sayısına yansımaması dikkat çekmektedir. 2020’den 2021’e halka açık kuruluşların üretimden satışlar içindeki payı yüzde 29,5’ten yüzde 30,8’e, ihracattaki payı yüzde 29,8’en yüzde 30,8’e, dönem kar ve zarar toplamındaki payı ise yüzde 36,7’den yüzde 46,2’ye yükselmiştir. Bu göstergelerin yanı sıra faiz, amortisman ve vergi ön- cesi kar/zarar ile özkaynak paylarında da artış söz ko- nusudur. Buna karşın diğer temel göstergelerdeki paylar azalmıştır. Aktif toplamındaki pay yüzde 31’den yüzde 30,6’ya, ücretle çalışanlar içindeki payı yüzde 23,9’dan yüzde 23,1’e ve faktör fiyatlarıyla net katma değer payı da yüzde 28,7’den yüzde 27,5’e inmiştir. Görüldüğü üzere halka açık kuruluşların 2021 yılındaki performansı temel göstergeler itibarıyla farklı eğilimler göstermiştir. HALKA AÇIK KURULUŞLARIN PERFORMANSI HALKA AÇIK KURULUŞLARIN TEMEL GÖSTERGELER IÇINDEKI PAYLARI (%) 20202021 Üretimden Satışlar (Net)29,530,8 İhracat (GTS'ye Göre)29,830,8 Dönem Kar ve Zarar Toplamı (V.Ö.)36,746,2 Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar/Zarar 30,332,6 Toplam Borçlar32,030,7 Özkaynak29,030,5 Aktif Toplamı31,030,6 Ücretle Çalışanlar23,923,1 Net Katma Değer (Faktör Fiyatlarıyla)28,727,5 HALKA AÇIK KURULUŞLARIN TEMEL GÖSTERGELER IÇINDEKI PAYLARI (%) %30,7 Toplam Borçlar %30,6 Aktif Toplamı %32,6 FAVÖK %30,5 Özkaynak %46,2 Dönem Karı (Zararı) (V.Ö) (*) Halka açıklık payları, kuruluşların ankette beyan etmiş oldukları bilgilere dayanmaktadır. (*)MAYIS 2022 57 Devamı Diğer Sayfada Halka Açık Kuruluşların Temel Göstergeleri (TL) A İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu B 65 Halka Açık Sanayi Kuruluşu B/A (%) Üretimden Satışlar (Net) 2.048.052.702.320630.034.948.38030,8 Net Satışlar 2.312.973.466.445721.852.213.09731,2 İhracat (GTS'ye Göre, Bin $) 85.847.80726.415.06530,8 Dönem Karı (V.Ö.) 287.770.791.543104.792.563.36636,4 Dönem Zararı 68.324.823.5253.304.919.3584,8 Dönem Kar ve Zarar Toplamı (V.Ö.) 219.445.968.018101.487.644.00846,2 Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar/Zarar 405.286.853.107132.240.939.44532,6 Toplam Borçlar 1.507.359.556.516463.078.746.52730,7 --Kısa Vadeli Borçlar 959.137.418.668318.593.942.65333,2 Mali Borçlar 341.010.156.14389.138.418.87126,1 Diğer Borçlar 618.127.262.525229.455.523.78337,1 --Uzun Vadeli Borçlar 548.222.137.848144.484.803.87326,4 Mali Borçlar 454.905.265.387126.050.417.15827,7 Diğer Borçlar 93.316.872.46218.434.386.71619,8 Özkaynak 624.068.846.500190.112.899.03230,5 --Ödenmiş Sermaye 217.120.283.98835.430.274.06616,3 --Sermaye Yedekleri 80.440.696.27020.433.756.18325,4 --Kar Yedekleri 239.353.407.89359.493.364.24124,9 --Net Dönem Karı 249.772.105.61691.379.100.30736,6 --Birikmiş Zarar 162.617.647.26716.623.595.76710,2 Aktif Toplamı 2.131.428.403.017653.191.645.55530,6 --Dönen Varlıklar 1.425.265.871.549469.889.368.71133,0 --Duran Varlıklar 706.162.531.465183.302.276.84526,0 --Maddi Duran Varlıklar 461.741.174.645109.356.247.37623,7 --Diğer Duran Varlıklar 244.421.356.82073.946.029.46930,3 --Birikmiş Amortismanlar 467.062.428.080171.802.520.85136,8 > TEMEL GÖSTERGELER58 MAYIS 2022 Başlangıcı Önceki Sayfada Halka Açık Kuruluşların Temel Göstergeleri (TL) A İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu B 65 Halka Açık Sanayi Kuruluşu B/A (%) Ücretle Çalışanlar 757.024174.53123,1 Ödenen Maaş ve Ücretler 104.466.377.46031.256.748.83429,9 Ödenen Faizler 91.188.236.83414.164.217.12715,5 Milli Gelir Anlamındaki Kar 128.959.978.13343.925.297.62834,1 Net Katma Değer (Faktör Fiyatlarıyla) 324.614.592.42789.346.263.58927,5 Amortismanlar 63.449.064.56318.813.156.68929,7 Diğer Dolaylı Vergiler 2.249.187.327775.867.75234,5 Brüt Katma Değer (Temel Fiyatlarla) 390.312.844.317108.935.288.03027,9 Ödenen KDV + ÖTV 117.381.511.14038.474.183.79532,8 Sübvansiyonlar 403.941.26486.014.41421,3 Brüt Katma Değer (Üretici Fiyatlarıyla) 507.290.414.193147.323.457.41129,0MAYIS 2022 59 Yine bu dönemde ihracatın ivme kazanması sonucu üre- tim kapasiteleri yetersiz kalmaya başlamış, tevsii ve yeni yatırımlar ile kapasite artırılmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla sanayi sektöründeki büyüme ve yeni kapasite yatırımları da istihdamı olumlu etkilemiştir. İSO 500’deki özel kuruluşların istihdamı 2021 yılında yüz- de 6,1 artarak 720.490 kişiye yükselmiştir. Yine özel ku- ruluşların ödedikleri maaş ve ücretler 2021 yılında yüzde 34,7 artmıştır. Yüzde 6,1’lik istihdam artışı ile değerlendirildiğinde, özel kuruluşlarda çalışan başına ödenen maaş ve ücretler yüzde 26,9 yükselmiştir. Bu oran yıl sonu tüketici enf- lasyonundan arındırıldığında ödenen maaş ve ücretlerin 2021 yılında reel olarak yüzde 6,7 oranında azaldığı gö- rülmektedir. Ancak bu gerileme daha çok enflasyonun yıl sonundaki artışı nedeniyle oluşmuştur. Ayrıca yıl içinde farklı dö- nemlerde kısa çalışma, esnek çalışma ve ücretsiz izin gibi uygulamalara müracaat edilmek zorunda kalınmıştır. Bu uygulamalar kapsamında çalışanlara yapılan bazı ödemelerin kamu tarafından karşılanması, şirketler tara- fından ödenen maaş ve ücretleri sınırlamıştır. ÖZEL KURULUŞLARIN İSTİHDAMI ÖZEL KURULUŞLARDA ÇALIŞAN SAYISI ILE ÖDENEN MAAŞ VE ÜCRETLER 2017 43.496 2018 52.466 2019 2020 2021 63.647 72.871 98.159 Ödenen Maaş ve Ücretler (Milyon TL) 2017 632.264 2018 651.160 2019 2020 2021 659.463 678.917 720.490 Çalışan Sayısı (Kişi) Özel kuruluşların istihdamında artış hızlandı. Sanayi sektörü, istihdam ve nitelikli insan kaynakları için önemli alanların başında gelmektedir. Bu çerçevede İSO 500’de özel kuruluşların çalışan sayısındaki gelişmeler ile çalışanlara ödenen maaş ve ücretlerdeki artışlar önemli bir gösterge olmaktadır. Salgının etkilerinin azalmasının ardından 2021 yılında sa- nayi sektörü istihdamı pek çok unsurdan etkilenmiştir. Öncelikle iktisadi hayata geri dönüş ile çalışma hayatında normalleşme başlamıştır. Kısıtlamaların kademeli olarak azaltılması istihdama pozitif katkı sağlamıştır. Diğer yandan salgın nedeniyle sağlanan destekler yıl için- de kademeli olarak sona erdirilmiş, iş akdi fesih yasağı yürürlükten kaldırılmıştır. 2020/2019 %34,7 %2,9 Çalışan Sayısı (Kişi) Ödenen Maaş ve Ücretler (Milyon TL) Değişim (%) 2021/2020 %6,1 %14,5Geleceği Düşünüyor Geri DönüştürüyoruzTEMEL FİNANSAL GÖSTERGELER Finansal göstergeler içinde borçlanma ile özkaynakların dağılımını yansıtan kaynak yapısı, kuruluşların finansal yapılarını ortaya koyan önemli göstergelerden biridir.MAYIS 2022 63 Bilindiği üzere 2020 yılında salgın nedeniyle sektörleri ve firmaları desteklemek amacıyla kamu tarafından uygun koşullarda kredi imkanları sağlanmıştır. Sanayi firmaları da bu imkanlardan büyük ölçüde yararlanmış ve borçların oranı yüksekliğini korumuştur. 2020’den farklı olarak 2021 yılında firmaların borç ve öz- kaynak gelişmelerini finansal koşullardan ziyade faaliyet- leri belirlemiştir. İhracatın, üretimin ve satışların önemli ölçüde arttığı bu yılda sanayi kuruluşları büyümeyi daha çok borçlanma yolu ile finanse etmiştir. Yüksek karlara rağmen özkaynak yaratma imkanları artırılamamıştır. Borç/özkaynak dağılımında borçların payı ilk kez yüzde 70’i aştı. İSO 500’de borç ve özkaynakların dağılımı gösteren kay- nak yapısı 2015 yılı ile birlikte borçlar lehine gelişme gös- termektedir. 2015 yılında ilk kez yüzde 60’ların üzerine çıkan borçların payı 2019 ve 2020 yıllarında yüzde 68,4 olmuştur. 2021 yılında ise toplam borçların payı 2,3 puan daha ar- tarak ilk kez yüzde 70 sınırını aşmıştır. Söz konusu yılda borçların payı yüzde 70,7 ve özkaynakların payı yüzde 29,3 olmuştur. Böylece borçların payı en yüksek, özkay- nakların payı ise en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir. Özel kuruluşlarda 2021 yılında borçların oranı 1,5 puan artarak 70,1’den yüzde 71,6’ya çıkmıştır. Özkaynakların payı ise yüzde 28,4’e inmiştir. Özel sektörün kaynak yapı- sında borçlar lehine en yüksek bozulma gerçekleşmiştir. Kamu kuruluşlarında ise özkaynak payı yüzde 44’e iner- ken borçlanma payı yüzde 56’ya yükselmiştir. Kamu kuruluşlarında toplam borçların payı ilk kez yüzde 50’yi aşmıştır. KAYNAK YAPISINDA BORÇLARIN VE ÖZKAYNAKLARIN GELIŞIMI (%) 2019 68,4 31,6 2020 68,4 31,6 2021 70,7 29,3 100 80 60 40 20 0 2016 61,9 38,1 2017 62,9 37,1 2018 67,0 33,0 2015 60,1 39,9 2014 57,0 43,0 2013 57,0 43,0 2012 52,8 47,2 ÖZEL KURULUŞLARIN KAYNAK YAPISINDA BORÇLARIN VE ÖZKAYNAKLARIN GELIŞIMI (%) 7080 69,4 70,6 70,1 71,6 0102030405060 Toplam BorçlarÖzkaynak Toplam BorçlarÖzkaynak 57,3 61,1 60,0 63,0 65,0 65,6 37,0 2017 2016 2015 2014 2013 2012 40,0 38,9 42,7 35,0 34,4 2018 30,6 2019 2020 2021 29,4 29,9 28,4 2021 yılında toplam borçların payı ilk kez yüzde 70 sınırını aşmıştır. Next >