< Previous28 HAZİRAN 2022 sonucu Rusya’nın ekonomik aktivitesi üst üste ikinci ay gerileme kaydetti. Ancak düşüş mart ayına kıyasla hız kesti. Nisan ayında bir diğer endişe konusu, Covid-19 salgınına karşı uygulanan sıkı önlemlerin ekonomik aktiviteyi olumsuz etkilediği Çin oldu. Üretimdeki gerileme Şubat 2020 sonrası en belirgin düzeyde gerçekleşti ve anket kapsamındaki ülkeler içinde en yüksek oranda kaydedildi. Buna karşılık, ekonomik aktivitedeki en güçlü genişleme ise beş yılı aşkın veri serisinin en yüksek büyüme hızına ulaşan Katar’da kaydedildi. Orta Doğu’nun diğer bölgelerine bakıldığında, üretimin Mısır ve Lübnan’da üretimin gerilediği, Suudi Arabistan’da ise artmaya devam ettiği görüldü. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İhracat İklimi Endeksi hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Türk imalat sanayi ürünlerinin tüm ana ihracat pazarlarında devam eden büyüme, firmaların yurt dışından yeni işler almaları açısından fırsatların devam ettiği anlamına geliyor. Küresel ekonomi genelindeki ciddi fiyat baskıları her ne kadar büyümeyi sınırlayacak gibi görünse de Türk lirasındaki zayıflık, firmaların fiyat rekabetindeki göreli avantajlarını korumalarına yardımcı olabilir.” T ürkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet koşullarını ölçen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi’nin Nisan 2022 dönemi sonuçları açıklandı. Endekste eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamlar ihracat ikliminde iyileşmeye, 50’nin altındaki değerler ise bozulmaya işaret ediyor. Martta 53,9 olan İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, nisanda 54,4’e yükseldi. Son veriler, imalatçıların yurt dışı talep koşullarında belirgin bir iyileşmeye işaret etti ve iyileşmenin hızı mart ayına göre hafif artış gösterdi. Böylece ihracat iklimi son 15 aylık dönem boyunca güçlendi. EURO BÖLGESİNDEKİ BÜYÜME ZORLUKLARI TELAFİ ETTİ Nisan ayında Türk ihracatçılarının en büyük sekiz ihracat pazarında ekonomik aktivite büyüme kaydetti. Euro Bölgesi’nde gevşetilen salgın tedbirlerinin ekonomik aktiviteye sağladığı destek, tedarik zinciri aksamalarının ve keskin fiyat artışlarının yol açtığı zorlukları telafi etti. İtalya, İspanya, Fransa ve Hollanda’da üretim büyümesi ikinci çeyreğin başında ivme kazandı. Buna karşılık, Almanya’da üretim artış hızı yeniden 2022’de görülen en düşük seviyeye geriledi. Türk imalatçılarının diğer iki ana ihracat pazarı olan ABD ve Birleşik Krallık’ta ise büyüme hız kaybetmesine rağmen yüksek temposunu korudu. RUSYA’DA ÜRETİM DARALDI ANCAK MARTA KIYASLA HIZ KESTİ Birleşik Arap Emirlikleri’nde petrol dışı ekonomik aktivite nisan ayında güçlü bir şekilde artmaya devam etti ve büyüme yılbaşından bu yana en yüksek hıza ulaştı. Nisan ayında üretimin daralma kaydettiği en büyük ihracat pazarı, Türk imalat sanayi ihracatının yaklaşık yüzde 2’sini oluşturan Rusya oldu. Ukrayna’da yaşanan savaş ve uygulanan yaptırımlar MAKRO İstanbul Sanayi Odası Türkiye İhracat İklimi Endeksi İSO TÜRKİYE İHRACAT İKLİMİ ENDEKSİ NİSANDA 54,4’E YÜKSELDİMAKRO GÜNDEM SANAYİ ÜRETİMİ YÜZDE 2 ARTTI 30 HAZİRAN 2022 Ocak ayında yaşanan enerji kesintileri nedeniyle daralan sanayi üretimi (takvim ve mevsim etkilerinden arındırıl- mış), şubat ayındaki toparlanmanın ardından mart ayında yeniden yüzde 1,8 ile düşüş sergiledi. İmalat sanayi ise mart ayında aylık yüzde 2,2 ile daha sert bir daralma kaydetti. Bu şekilde sanayi üretimi 2022 yılı ilk çeyreğin- de bir önceki çeyreğe göre yüzde 2 arttı. Bu, bir önceki çeyreğe göre üretim artışının yarı yarıya düştüğü anlamı- na geliyor. Bu çerçevede, rakamların, İSO İmalat PMI verilerine paralel olarak, ilk çeyrekte üretim tarafında ivme kaybı yaşanmakla beraber görece dirençli görünümün sürdür- düğü, bununla beraber PMI’da düşüşün nisan itibarıyla sürdüğü göz önüne alındığında, üretim tarafının görünü- müne dönük risklerin aşağı yönlü olduğu söylenebilir. Mart ayının detaylarına bakıldığında (takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış), sermaye malı imalatının aylık yüzde 10’luk sert bir azalış gösterdiği görülüyor, benzer ancak daha hafif olmakla beraber dayanıklı tüketim malı imalatında da yüzde 4’e yakın bir düşüş söz konusu. Aramalı ve dayanıksız tüketim malı imalatları sırası ile yüzde 0,4 ve 0,7 ile daha sınırlı azalış gösterirken, enerji üretimindeki aylık yüzde 5,5’lik artış, toplam sanayi üreti- mindeki azalışı sınırlamış görünüyor. İHRACAT İVME KAYBINI SINIRLIYOR İlk çeyrekte imalat sanayinde üretim artışı ise bir önceki çeyrekteki yüzde 4,6’dan yüzde 2’ye düşüş kaydetti. Ancak imalat sanayini oluşturan 24 alt kalemden 18’inde üretimin çeyrekten çey- reğe yükselmesi üretim artışlarının genele ya- yılı bir yapıda gerçekleştiğini gösteriyor ve bu anlamda olumlu bir gelişme. Buna ek olarak diğer ulaşım araçları, giyim eşyası, motorlu kara taşıtı, elektrikli teçhizat imalatı gibi ka- lemlerdeki güçlü artışlar, dış talep desteğinin üretimdeki ivme kaybına sınırlayıcı etkisini gösteriyor. Son olarak makine ve teçhizat ima- latında çeyreklik bazda yüzde 6,4’lük güçlü artış, milli gelir tarafında yatırımların seyri açısından olumlu bir sinyal niteliği taşıyor. YILLIK BAZDA ÜRETİMDE GÜÇLÜ SEYİR DEVAM EDİYOR Yıllık bazda bakıldığında ise sanayi üretimi mart ayında hem arındırılmamış (yüzde 9,5) hem de takvim etkisinden arındırılmış (yüzde 9,6) beklentilerin üzerinde ve güçlü artışlar sergiledi. İlk çeyrek ortalamalarına bakıldı- ğında ise sanayi üretimi (takvim etkisinden arındırılmış) bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 10,2 artış gösterdi. Bu, 2021 son çeyreğinin yüzde 11,5’lik artışa göre kısmi bir yavaşlamaya işaret ediyor. Sanayi üretimi şubat ayındaki toparlanmanın ardından mart ayında yeniden yüzde 1,8 ile düşüş sergiledi. İmalat sanayi ise mart ayında aylık yüzde 2,2 ile daha sert bir daralma kaydetti. Sanayi üretimi 2022 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 2 arttı. 2022 YILI İLK ÇEYREĞİ BİR ÖNCEKİ DÖNEME GÖREİSO SANAYİ 31 İlk çeyrekte ana sanayi gruplarının tümünün yıllık bazda güçlü artışlar sergilediği, ancak yüzde 14,5 ile dayanıksız tüketim malı imalatındaki artışın daha fazla öne çıktığı görülüyor. İmalat sanayi de ilk çeyrekte yüzde 10,9’luk bir artış sergilerken, 24 alt kalemden sadece metal eşya sanayinde (makina teçhizat hariç) üretimin yıllık bazda daraldığı (yüzde 0,6) görülüyor. Yıllık yüzde 41,3 üretim artışı ile diğer ulaşım araçları imalatının, toplam imalat sanayi üretimini destekleyici rolünü 2022 ilk çeyreğinde de devam etti. Bir önceki çeyrekte yıllık yüzde 3’lük daralma yaşayan motorlu kara taşıtı imalatının ise 2022 ilk çeyrekte yüzde 5,4 üretim artışı ile sergilediği toparlanma da bir diğer olumlu gösterge. ÖZEL TÜKETİM HARCAMALARINDA YAVAŞLAMA DERİNLEŞİYOR Mart ayında perakende satış hacmi (takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış) bir önceki aya göre yüzde 0,3’lük bir artış sergilediği, ancak bunun büyük oranda yüzde 4,4 artan gıda, içecek ve tütün kaleminin etki- siyle olduğu görülüyor. Otomotiv yakıtı kalemindeki (büyük oranda akaryakıt fiyatlarındaki artışın etkisiyle) aylık yüzde 5, bilgisayar, bilgisayar dona- nım ve yazılımları, kitap, iletişim aygıtları vb. kalemindeki yüzde 1,2 ile tekstil, giyim ve ayakkabı kalemindeki yüzde 1’lik azalış özel tüketim harcamalarındaki soğumaya işaret ediyor. Nitekim ilk çeyrek ölçeğinde bakıldığında (takvim etkisinden arındırılmış) genel perakende satış hacminde bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,4, otomotiv yakıtında yüzde 5,4 ve son olarak gıda ve otomotiv yakıtı dışarıda bırakıldığında yüzde 2,6’lık daralmalar söz konusu. Sanayi üretimi bir miktar ivme kaybı söz konusu olmakla beraber, özellikle dış talep desteğiyle de dirençli bir görünüm sunar- ken, perakende satış hacmi rakamları büyük olasılıkla yükselen enflasyonla özel tüketim harcamaları kanalında yavaşlamanın derinleş- tiğini gösteriyor. Bu çerçevede veriler genel beklentilere paralel olarak ilk çeyrekte büyü- menin bir önceki çeyreğe göre yavaşlamakla beraber yıllık bazda görece güçlü gerçekleşe- ceğini doğrular nitelikte. -40 -30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70HABERLER 32 HAZİRAN 2022 İSO TÜRKİYE’NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU 2021 137 150 184 204 242 211 255 324 354 383 421 33,0 9,4 22,4 10,6 19,0 -13,1 21,2 27,0 9,2 8,3 10,0 20042005200620072008200920102011201220132014 AÇIKLANDIİSO SANAYİ 33 İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) sanayi sektörünün en değerli verilerini oluşturan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasına göre, 2021 yılının zirvesinde 136 milyar 793 milyon TL üretimden satışlarıyla yine TÜPRAŞ yer aldı. Sıralamada ikinciliği 67 milyar 305 milyon TL ile Ford Otomotiv, üçüncülüğü de 55 milyar 187 milyon TL ile Star Rafineri aldı. İSO 500’ün ihracatı da yüzde 33,9’luk artışla 85,8 milyar dolara ulaştı. Türkiye genelinin 1,1 puan üzerinde gerçekleşen artışla İSO 500 ihracatı tarihsel rekor kırdı. 451 490 653 878 7,0 8,8 33,2 34,5 2015201620172018201920202021 Üretimden Net Satışlar ve Yıllık Değişim (%) ÜRETİMDEN SATIŞLAR [Milyar TL] NOMİNAL DEĞİŞİM [%] 1.022 1.179 2.048 16,4 15,3 73,8HABERLER 34 HAZİRAN 2022 İ sstanbul Sanayi Odası (İSO), sanayi sektörünün devler ligini belirleyen ve 1968 yılından bu yana aralıksız gerçekleştirdiği “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”nın 2021 yılı sonuçlarını açıkladı. İSO Odakule’de Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda düzenlenen basın toplantısında İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından 54’üncüsü açıklanan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması” na göre, 2021 yılında üretimden satışlara göre en büyük kuruluş 136 milyar 793 milyon TL TÜPRAŞ (Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.) oldu. Sıralamada ikinci 67 milyar 305 milyon TL ile Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., üçüncü 55 milyar 187 milyon TL ile Star Rafineri, dördüncü 46 milyar 152 milyon TL ile Toyota Otomotiv ve beşinci de 38 milyar 669 milyon TL ile İskenderun Demir ve Çelik oldu. Sanayinin check-up’ı olarak nitelenen İSO 500, sanayi sektörü başta olmak üzere Türkiye ekonomisinin büyümesinden ihracatına, finansmandan yatırım iklimine kadar birçok alanda detaylı bilgiler içerdiği için çok önemli bir gösterge olmayı sürdürüyor. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan ev sahipliğinde düzenlenen Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2021 araştırmasının sonuçları, İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları İrfan Özhamaratlı ve Sadık Ayhan Sarunan’ın katıldığı basın toplantısında açıklandı. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, Türkiye ekonomisinin geçen yıl dünya genelinin çok üzerinde gerçekleşen yüzde 11’lik büyüme ile son 10 yılın en güçlü performansını sergilediğini, İSO 500’ün ihracat rakamlarında da görüleceği üzere bunun özellikle dış talepteki artıştan kaynaklandığını belirtti. Bahçıvan, ihracatta yüksek artışı sağlayan ana unsurun Türk sanayisinin dünya genelindeki alıcılar için önemli bir alternatif üretici olarak öne çıkması sonucu ortaya çıkan ilave tedarik talebi olduğunu söyledi. Yurt içinde salgına karşı yürütülen başarılı aşı uygulamaları sonrasında iktisadi ve sosyal faaliyetlerde kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılmasının önemine işaret eden Bahçıvan, buna bağlı olarak genişleyen iç talebin de ekonomik büyümeyi desteklediğini bildirdi. Bütün bu gelişmelerin etkisiyle sanayi sektörünün yüzde 16,6, imalat sanayinin ise yüzde 17,2 büyüyerek ekonominin genelinden pozitif ayrıştığını anlatan Bahçıvan, büyümeye de en yüksek katkıyı sağlayan sektör olduğunu dile getirdi. Sanayi sektörünün sürükleyici rolünün her ay açıklanan İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI’ın geçen yılki verilerinde görüldüğüne dikkat çeker Bahçıvan, “Türkiye İmalat PMI verileri 2021 yılında tam kapanma ve bayram tatilinin denk geldiği mayıs ayı dışında tüm aylarda eşik değer 50’nin üzerinde seyretti. Endeksin yıl ortalaması da 52,1 olarak gerçekleşti. Dolayısıyla İmalat PMI, yaşanan güçlü büyümenin sinyalini bizlere önceden vermişti” dedi. Odakule’de yapılan basın toplantısında İSO 500 verilerini açıklayan Bahçıvan, şöyle konuştu: “Bilindiği gibi dünya son iki yıldır adeta bir kara delikten geçiyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün 11 Mart 2020 tarihinde yaptığı “pandemi” açıklamasından bu yana Covid-19 ile yattık, Covid-19 ile kalktık. Bugün ise salgın için henüz “son buldu” denmese de etkileri çok şükür büyük ölçüde azaldı. Hatırlayacaksınız pandeminin hayatımızın kılcal damarlarına kadar ulaşan etkisini, İSO 500’ün açıklama İSO SANAYİ 35 takviminde de hissetmiştik. Son yıllarda takvimini büyük emeklerle önce hazirana sonra mayısa çektiğimiz İSO 500’ü 2020’de pandemi koşulları nedeniyle temmuz ayında yayımlayabilmiştik. Neyse ki geçen yıl yine büyük bir emek ve çaba ile İSO 500’ü mayıs ayında açıklayabildik. Bu yıl da yine geleneğimizi bozmayarak mayıs takviminde kalmayı sürdürdük. Hatırlanacağı gibi pandeminin en ağır geçen ilk yılında, dünyada birçok endüstride üretim önemli ölçüde gerilemişti. Enerji kullanımı ve lojistik durmuş, tedarik sorunları had safhaya çıkmıştı. Bu süreç büyüme rakamlarında da kendini göstermiş ve dünya ekonomisi yüzde 3,1 daralmıştı. Fakat bu daralmayı 2021 yılında yüzde 6,1 ile hızlı bir toparlanma izledi. Burada şunu özellikle vurgulamak istiyorum. HABERLER 36 HAZİRAN 2022 Bu büyüme, talepteki güçlü artış ile gerçekleşirken artan tedarik sorunları uzun bir aradan sonra yüksek enflasyonu dünya ekonomisinin gündemine taşıdı. Yaşanan enflasyonun yanı sıra Covid-19 salgınının yaratmış olduğu derin travmalar, büyümenin kapsayıcılığını sınırlarken ülkeler ve sosyal gruplar arasında var olan dengesizlikleri daha da artırdı. TÜRKİYE EKONOMİSİ YÜZDE 11’LİK BÜYÜMEYLE DÜNYA GENELİNİN ÜZERİNE ÇIKTI Türkiye ekonomisi ise dünya genelinin çok üzerinde gerçekleşen yüzde 11’lik bir büyüme ile 2021 yılında son 10 yılın en güçlü performansını sergiledi. Ekonomimiz yılın tüm çeyreklerinde yüksek büyüme oranları yakalarken, İSO 500’ün ihracat rakamlarında da görüldüğü gibi dış talepteki artışın önemli olduğunun altını çizmek isterim. 2021 yılında küresel tedarik zincirlerindeki değişimin ivme kazandırdığı ihracat ile birlikte sanayi üretimindeki keskin artış ve hızlanan yatırımlar da büyümeye katkı sağladı. İhracatta yüksek artışı sağlayan ana unsur, 1 1 TÜPRAŞ 136.793.346.358 2 2 Ford Otomotiv 67.305.202.746 3 6 Star Rafineri A.Ş. 55.187.004.901 4 4 Toyota Otomotiv 46.152.742.040 5 10 İskenderun 38.669.497.386 6 5 - - 7 9 Ereğli Demir ve Çelik 36.787.827.783 8 7 Arçelik A.Ş. 35.788.965.875 9 3 Oyak-Renault Otomobil 34.413.732.641 10 8 TOFAŞ Türk Otomobil 26.566.750.666 11 12 İçdaş Çelik 25.762.339.864 12 13 Çolakoğlu Metalurji A.Ş. 25.489.775.154 13 14 Hyundai Assan Otomotiv 21.412.219.022 14 16 Tosçelik Profil 20.571.898.572 15 23 PETKİM Petrokimya 19.494.418.509 16 15 Mercedes-Benz Türk 19.153.288.550 17 11 Aselsan Elektronik 18.136.907.204 18 20 Vestel Beyaz Eşya 17.393.409.438 19 17 BSH Ev Aletleri 15.188.612.034 20 38 Sasa Polyester 15.147.767.420 21 29 Yıldız Entegre 14.868.906.773 22 18 Türkiye Şişe ve Cam 14.703.260.690 23 28 Borçelik Çelik 14.647.022.118 24 25 KARDEMİR 14.251.188.314 25 24 Eti Bakır A.Ş. 14.007.829.088 26 22 Vestel Elektronik 13.647.964.362 27 32 Sarkuysan Elektrolitik 13.224.459.206 28 31 TUSAŞ-Türk Havacılık 12.094.011.247 29 30 Er-Bakır Elektrolitik 12.005.113.427 30 40 Yücel Boru ve Profil 11.488.218.331 31 54 Tatmetal Çelik 11.082.495.599 32 59 MMK Metalurji 11.032.762.832 33 27 Aygaz A.Ş. 10.543.478.734 34 44 Türkiye Petrolleri 10.421.783.763 35 60 Nadir Metal Rafineri 10.219.805.666 36 42 Eti Maden İşletmeleri 9.997.494.711 37 47 İzmir Demir Çelik Sanayi 9.612.048.619 38 37 Türk Traktör 9.557.365.093 39 41 Assan Alüminyum 9.266.786.385 40 64 Tosyalı Toyo Çelik A 9.244.063.813 41 26 Unilever 9.184.417.194 42 50 AKSA Akrilik 9.044.760.813 43 72 Modern Karton 8.531.342.435 44 33 Enerjisa Enerji 8.409.986.003 45 52 Kroman Çelik Sanayii 8.383.637.174 46 34 Bosch 7.950.086.789 47 45 Diler Demir Çelik 7.938.128.001 48 46 Kastamonu Entegre Ağaç 7.728.330.252 49 39 Hayat Kimya 7.679.601.890 50 36 Eti Gıda 7.653.066.619 2020 2019 Üretimden Sıra Sıra Kuruluş Satışlar No No (Net) (TL) 2020 Yılının En Büyük 50 Sanayi KuruluşuİSO SANAYİ 37 Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasını kamuoyuna İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan [ortada], İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İrfan Özhamaratlı [solda] ve İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sadık Ayhan Saruhan [sağda] ile birlikte açıkladı.Next >