< Previous78 TEMMUZ 2023 SAĞLIK Kolesterol KOLESTEROL Türkiye’de erkek ve kadında ölüm nedenleri arasında birinci sırada kalp damar hastalığı geliyor. Kalp hastalıklarının ardındaki sinsi düşmanın ise kolesterol olduğu vurgulanıyor. Zira kan kolesterol seviyesinin yüksek olması kalp damar hastalığı riskini artırıyor. Kişinin kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse kalp hastası olma ihtimali de o kadar artıyor. Türkiye’de yüksek kolesterol görülme sıklığı yüzde 30 civarında olmasına yani her 3 kişiden 1’inin kolesterol yüksekliği yaşamasına ve basit bir kan testiyle tespit edilebilmesine rağmen bu sorun yeterince önemsenmiyor. Uzmanlar, kolesterolün en etkili tedavi yolunun “önlem alma” olduğu görüşünde birleşiyor. O yüzden kolesterol sorununa dikkat çekmek istedik ve alabileceğiniz önlemleri sizler için derledik. DAMARLARI SARAN SİNSİ TEHLİKE; TÜRKİYE’DE YÜKSEK KOLESTEROL GÖRÜLME SIKLIĞI İSO SANAYİ 79 EN ETKİLİ TEDAVİSİ: ÖNLEM ALMAK80 TEMMUZ 2023 SAĞLIK Kolesterol KOLESTEROL NEDİR? Kolesterol, vücudumuzda gerek yapı taşı gerekse enerji kaynağı olarak önemli görevleri olan lipid dediğimiz organik kimyasal bileşiklerin bir çeşidi olarak tanımlanıyor. Büyük kısmı, başta karaciğer olmak üzere, vücut hücrelerimizde üretiliyor. Hücre zarının yapısına giriyor ve çok önemli bazı hormonların ve D vitaminin sentezinde kullanılıyor; bu açıdan yaşamsal önemi olan bir bileşik olduğunun altı çiziliyor. Ancak kolesterol vücudumuz için vazgeçilmez bir madde olmakla birlikte, 1950’li yıllarda başlayıp günümüze kadar süren çalışmalarda, kan kolesterol seviyesi yüksek ise damar sertliğine bağlı kalp ve damar hastalıklarına daha fazla rastlandığı gözleniyor. Günümüzde kolesterol yüksekliğinin kalp damar hastalığı için başta gelen risk faktörlerinden biri olduğu belirtiliyor. Zira kan kolesterol düzeyinin yüksek olması kalp damar hastalığı tehlikesini arttırıyor. KOLESTEROL SADECE BESİNLERLE Mİ ALINIYOR? Vücudumuzun bütün hücrelerinde bulunan yağ benzeri bir madde olan ve bazı hormonların yapımında kullanılan kolesterol, karaciğerde üretilmesinin yanı sıra besinlerle de alınıyor. Et, yumurta, süt ürünleri gibi hayvansal kaynaklı besinlerde bulunuyor. Sebze, meyve ve tahıllarda ise kolesterol bulunmuyor. İYİ HUYLU VE KÖTÜ HUYLU KOLESTEROL AYRIMI NASIL YAPILIYOR? Lipidler suda erimediklerinden, kanda taşınmaları için lipoprotein denilen yapılara gereksinim duyuyor. Bu lipoproteinlerin ikisi LDL ve HDL olarak tanımlanıyor. LDL, trigliseriti hücrelere ulaştırıyor. HDL ise LDL’nin karaciğere geri taşınması görevini üstleniyor. LDL yani “kötü kolesterol” yüksekliği; lipidlerin atardamar hücrelerinde birikip plaklar oluşturmasına, zaman içinde damarın daralmasına ve tıkanmasına yol açıyor. HDL ise diğer dokulardan kolesterol toplayıp karaciğere getiriyor. Kolesterolün vücuttan atılması anlamına gelen bu görevi nedeniyle “iyi kolesterol” olarak tanımlanıyor; yüksekliği damarda plak oluşumunu azaltıyor. BELİRTİ VERMEZ KAN TAHLİLİ YAPTIRMALI Yüksek kolesterol hangi hastalıklara neden olur? Kolesterol yüksekliği damar sertliğine yol açıyor; bu nedenle damarlarla ilgili her türlü hastalığa neden olabilir: Kalp damar hastalıkları, kalp yetmezliği, inme, bacak damarlarında tıkanma ile seyreden periferik arter hastalıkları bunların başında gelir. YÜKSEK KOLESTEROL BELİRTİ VERİR Mİ? Kolesterol yüksekliği fiziksel belirti vermiyor; yani kişiler kolesterol yüksekliğine bağlı yakınmalarla hekime başvurmuyor. Kolesterol yüksekliğinin ancak kalp krizi, felç vb. klinik sonuçlarını görebiliyoruz. Bu bakımdan kolesterol yüksekliğini saptamanın tek yolu belli aralıklarla kan tahlilleri yapılmasıdır. KİMLER KOLESTEROL ÖLÇÜMÜ YAPTIRMALI? Doktorun ek önerisi olmadığı sürece 20 yaş üstü insanların en az 5 yılda bir kolesterol değerlerine baktırmaları öneriliyor. 20-55 yaşları arasındaki herkes beş yılda bir, 55-65 yaşları arasındakiler 1-2 yılda bir, 65 yaşından büyükler yılda bir ölçüm yaptırmalı. Bilinen koroner arter hastalığı ya da risk faktörleri İSO SANAYİ 81 olanlar ise doktor kontrollerini artırmalı. Özellikle anne, baba veya kardeşlerinde erken yaşta kalp hastalığı olanlar, şeker hastaları mutlaka kan kolesterollerini ölçtürmeli ve gereken önlemleri almalı. KOLESTEROL DEĞERLERİ KAÇ OLMALI? Sağlıklı bir kişide kandaki LDL düzeyinin 130 mg/ dL’nin altında, total kolesterolün 200 mg/ dL’nin altında, trigliserit düzeyinin 150 mg/ EN ETKİLİ TEDAVİ: ÖNLEM ALMAK VE SAĞLIKLI YAŞAM TARZI •Kolesteroltedavisindeenetkili yöntem,hastalığakarşıgerekli önlemlerialmak.Kolesterolü yüksekolanlaraönceliklediyet vefizikselhareketinartırılması, obezitedenkaçınılmasıönerilir. Diyetedikkatetmekvedüzenli egzersiz,LDLdeğerlerindeyüzde 10-15’likbirazalmasağlayabilir. •Yeterlidiyeteveegzersize rağmenkanyağlarında hedeflenendeğerlere ulaşılamamasıdurumundailaç tedavisigerekir. •İlaçkullanımıiçinkişinin hipertansiyon,diyabet,tütün kullanımı,ailedekalpdamar hastalığıbulunmasıgibidiğerrisk faktörleridikkatealınarakkarar verilir. •Damarsertliğisaptanmışolan, kalpkrizi,inme,bacakdamarı tıkanmasıvb.öyküsüolan kişilerdeilaçkullanımıöneriliyor. Bukişilerdekolesterolkandüzeyi “normal”görünsebileözellikle statingrubuilaçlarınkoruyucu olduklarıbelirtiliyor. BU BESİNLER KOLESTEROL YÜKSELTİR •Tereyağı,margarin,kuyrukyağı, içyağı •Hindistanceviziyağıvepalmiye yağı •Tamyağlısüt,peynir,yoğurt, krema,kremşantivesüttozu •Yağdakızartılmışet,tavuk,balık vefastfoodürünleri •Hazırsalatasoslarıvemayonez •Sosis,salam,sucukgibişarküteri ürünleri •Poğaça,açma,börek,kekve kruvasangibihazırpastaneürünleri YÜKSEK KOLESTEROL İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ: •Yemeklertereyağıvemargarin gibikatıyağlaryerine;zeytinyağı, mısırözüveyaayçiçeğiyağıgibisıvı yağlarlayapılmalı. •Patateskızartması,fastfoodgibi yağiçeriğiyüksekbesinlerdenuzak durulmalı. •Günde2-3adetceviziçiveya10- 15adetfındıktüketilmeli. •Süt,peynirveyoğurtgibisüt ürünlerininyarımyağlıveyalight olanlarıtercihedilmeli. •Diyettekilifmiktarınıartırmak içinbeyazekmekyerinetamtahıllı ekmektercihedilmeli. •Yağiçeriğiyüksekolankaşar peyniriyerinebeyazpeynirveyalor peyniritercihedilmeli. •İçeriğindedoymuşyağbulunan paketliürünlerdenuzakdurulmalı. •Etolarakbeyazetlertercih edilmeli,mümkünsehaftada2kez balıktüketilmeli. •Et,tavuk,balıkgibibesinler kızartmayerinehaşlama,buğulama veyafırındapişirmeyöntemiyle hazırlanmalı. •Sigaravealkoldenuzakdurulmalı. dL’nin altında ve HDL düzeyinin kadınlarda 40 mg/ dL, erkeklerde ise 50 mg/dL’nin üzerinde olması bekleniyor. Yapılan kan testlerinde kolesterol ve trigliserit düzeylerinin belirtilen aralıkların dışında çıkması durumunda, kişiye uygun tedavi planlanmalı. LDL değerlerindeki her 10 mg/dl’lik artış, kalp krizi riskini yaklaşık yüzde 20 oranında artırıyor. Buna karşılık HDL değerlerindeki yükseklikle birlikte kalp krizi riskinde azalma oluyor. HDL’de her 1 mg/dl’lik artış, kalp damar hastalığı gelişme riskini yüzde 2-3 oranında azaltıyor. KOLESTEROL NEDEN YÜKSELİR? Kan kolesterol seviyeleri kişilerin yeme ve hareket alışkanlıkları ilişkilidir. Kötü beslenme, hareketsizlik, obezite, diyabet ya da bozulmuş glukoz toleransı gibi diğer metabolik problemler kolesterolü yükselten etkenlerdir. 82 TEMMUZ 2023 BIDEN: “CUMHURİYETÇİLERLE BORÇ TAVANI KONUSUNDA ‘PRENSİPTE’ ANLAŞTIK” ECB, DİJİTAL EURO ÇIKARMAYA HAZIRLANIYOR PAKİSTAN’IN OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE BINLERCE KİŞİ İŞTEN ÇIKARILIYOR İSVEÇ YENİ HAVA KARGO VE LOJİSTİK MERKEZİNE ORTAK ARIYOR DYSON, SİNGAPUR’DA BATARYA FABRİKASI KURACAĞINI DUYURDU UKRAYNA’DAN TAHIL İTHALATI YASAĞINI SÜRDÜREN TEK ÜLKE MACARİSTAN İSO İLE DÜNYA TURUİSO SANAYİ 83 TOKYO BORSASINA GİRİŞTE YÖNETİMDE KADIN KOŞULU İRAN VE RUSYA DOLARSIZ TİCARETİ GÖRÜŞTÜ MISIR, DÜNYANIN EN UZUN YAPAY NEHRİNİ İNŞA EDİYOR AZERBAYCAN’A YAPILAN YATIRIMLAR SON 20 YILDA DÖRT KAT ARTTI NETFLİX, ROMANYA’DA DA HESAP PAYLAŞIM ÜCRETİ GETİRİYOR FRANSA’DAN İLK ELEKTRİKLİ ARAÇ BATARYASI FABRİKASIDİJİTALLEŞEN SEKTÖRLER VE KÜRESEL EKONOMİYE KATKISI FİNANS GÜNDEMİ 84 TEMMUZ 2023 C ovid-19 salgınının ardından her sektörde teknolojik gelişmelerle birlikte bir dijital dönüşüm gerçekleşti. İmalat sanayiinden perakendeye, lojistikten turizme, sağlıktan, finansa ve eğitime kadar birçok sektör teknolojiyi kendine en iyi şekilde uyarlayarak pandemi sonrası çok daha iyi bir konuma geldi. Salgın sonrası en önemli değişime sahne olan sektörlerden biri imalat sanayii olarak öne çıktı. Söz konusu sektörde salgın ile birlikte üretimde yapay zekâ teknolojisi kullanılmaya başlandı. Özellikle büyük makine parçalarının üretiminde kullanılan yapay zekâ teknolojili otomatik robotlar, üretimi çok daha hızlı hale getirerek büyümeyi ivmelendirirken diğer yandan çalışanların gelecekte işsiz kalmaları riskini doğurdu. McKinsey’in 2020 yılında yaptığı bir araştırmaya göre mesleklerin %60’ı, yapılan işin ise %33’ünden fazlası otomatize edilebiliyor. Bu araştırmaya göre işlerin %60’ının otomasyon potansiyeli olsa da bu oran içerisindeki işlerin yalnızca %2’si tamamen otomasyona açık halde bulunuyor. 21 MİLYONDAN FAZLA İŞGÜCÜ BECERİLERİNİ DEĞİŞTİRMELİ McKinsey’in raporu Türkiye için de önemli tespitler barındırıyor. Söz konusu rapora göre teknolojik gelişim Türkiye’de yeni işlerin ortaya çıkmasını sağlarken, bazı işlerin de ortadan kalkmasına yol açacak. 2030’a kadar Türkiye’de becerilerini yeni teknolojilerle değiştirmesi gereken işgücü sayısı 21 milyonu bulacak. Mevcut işini farklı yetkinliklerle güncellemesi gereken işgücü sayısı ise 6 milyon seviyesinde olacak. 2 milyon kişinin ise yetkinliklerini ciddi anlamda farklılaştırması gerekiyor. Yine işgücüne yeni katılacak milyonlarca kişinin de yeni beceriler ile donatılması gerekiyor. Yine rapora göre 3 milyondan fazla yeni işin ortaya çıkacağı tahmin edilmektedir. PERAKENDEDE TEKNOLOJİ SAYESİNDE KİŞİYE ÖZEL FIRSAT Perakende sektörü giyimden, gıdaya, kozmetikten, teknolojiye kadar birçok ürünün satışını online kanala taşımış bulunuyor. İnternet satışlarının cirolara büyük etkilerinin yanı sıra yapay zekâ teknolojisi ile hırsızlığı engelleme ve ürünleri en efektif şekilde depolama da mümkün hale geldi. Bunların dışında internet satışlarında veri toplanarak müşteriler analiz edilebiliyor ve bu sayede kişiselleştirilmiş reklamlar oluşturulabiliyor. Teknoloji sayesinde şirketler müşterilerini daha iyi tanıyıp, onlara özel fırsatlar sunarak kendilerine çekebiliyor. LOJİSTİKTE DRONE VE OTONOM ARAÇ İLE TAŞIMA DÖNEMİ Lojistik sektörü de perakende sektörüne paralel olarak yukarı yönlü bir ivme ile büyüdü. Lojistik sektöründe araçları en güvenli ve en kısa şekilde götürmek için İSO SANAYİ 85 yapay zeka teknolojisinden yararlanılıyor. Gelecekte lojistik firmalarının otonom araçlar ve drone ile taşımacılık yapması bekleniyor. Bacasız sanayi olarak adlandırılan turizm sektörünün pandemi ve teknolojik gelişimden olumsuz etkilendiği düşünülüyor. Ama aslında teknoloji, otellerde giriş ve çıkış işlemlerinin akıllı telefonlar üzerinden daha hızlı gerçekleştirilmesi, otel içi rezervasyonlar ve oda servisinin otelin uygulaması üzerinden yapılması gibi pek çok yenilik kazandırmıştır. Amedeus’un 2017 yılında yaptığı araştırmaya göre seyahat edenlerin %57’si kişiselleştirilmiş hizmet bekliyor. Günümüzde bu rakamın çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca Google tarafından yapılan bir araştırmaya göre de pandemi sonrası seyahat edenlerin 1/3’ü seyahatlerinde akıllı asistan kullanıyor. VR teknolojisi ile gelecekte bir konumdan başka bir konuma gitmeden tatil yapma imkânına bile kavuşulacağı tahmin ediliyor. HASTALAR UZAKTAN TEDAVİ EDİLEBİLECEK Salgın döneminde sağlık sektöründe randevu alma, tahlil sonuçlarını görüntüleme gibi işlemler tamamen online ortama kaydı. Yeni nesil hastanelerde kullanılan son teknoloji ile tanı koymada ve ameliyatta yapay zekâ teknolojisinden yararlanılıyor. Şu an halihazırda birkaç hastanede online muayene hizmeti başlasa da uzaktan tanı koymayla birlikte gelecekte giyilebilir teknoloji de kullanılarak hastalar uzaktan tedavi edilebilecek. Finans sektöründe gelişen teknolojiyle beraber finansal hizmetlerin birçoğu online olarak gerçekleşiyor. Online gerçekleştirilebilen işlemler o kadar fazla ki gelecekte banka şubelerine ihtiyaç kalmayacağı öngörülüyor. Ekonomistlere göre bu tür nakitsiz sistemler, ödemeleri daha kolay ve rahat hale getirerek ekonomik büyümeyi teşvik edebilir ve tüketimi kolaylaştırabilir. Bununla beraber büyük miktarlarda nakit taşımanın risklerini ve işlem noktalarında hırsızlığa karşı savunmasızlığı da azaltabilir. Nakit ödemelerdeki yanlış hesaplamalar, yanlış yere yapılan ödemeler ve soygunlar; emtia alıcıları ve satıcıları için günümüzdeki risklerdendir. Nakitsiz işlemler bu risklerin hepsini ortadan kaldırmıştır. 87 ÜLKEDE SANAL PARAYLA İŞLEM YAPILABİLİYOR Bununla beraber yapay zekâ teknolojisi varlık yönetimi ya da dijital para alanlarında insanlara öneri vererek yatırım yapmalarını sağlıyor. 2023 güncel verilerine göre 87 ülkede sanal paralarla işlemler yapılıyor. Bu işlemlerin öncülüğünü dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olan Çin üstlenmiş durumda. Ekonomistlerin beklentilerine göre dijital paralar günlük hayatta kullanıma inse bile doların saltanatını hiçbir zaman bitiremez. Çünkü, günümüz ekonomisinde bazı kurlar arasındaki geçişler hala dolar kuru baz alınarak hesaplanmaktadır. Finans sektöründe geleceğe dair en büyük beklenti fiziksel paraya ihtiyacın tamamen ortadan kalkacağı her işlemin kredi kartları ya da mobil uygulamalar üzerinden ve dijital paralar kullanılarak yürütülmesi beklenmektedir. Pandemiyle beraber öğrenciler online platformlardan eğitim almaya alıştılar. Amerika’da bu düzen daha da geliştirilerek öğrencinin anlama düzeyine göre kişiselleştirilmiş ders planları uygulanıyor ve yeni nesil bazı okullarda bluetooth ile yoklama alınıyor. Gelecekte bunun daha da ileri gidip öğrenciler hiç sınıf ortamına gelmeden sanal gerçeklik ile sınıf ortamındaymışçasına ders dinleyebilmesi öngörülüyor. Bu durum teknolojinin insanların yararına kullanılmasına harika bir örnek gibi görünse de öğrencilerin sosyalleşmesi ve ekonomik açıdan tüketimi olumsuz etkileyebilecek bir durum ortaya çıkmasına sebep olabilir. GLOBAL EKONOMİDE YUKARI YÖNLÜ İVMEYİ HIZLANDIRIYOR Enerji sektöründe teknolojik gelişmeler, yeni düzene uymak ve firmaların birbirleri ile yarışması için müthiş bir rekabet ortamı doğmasına sebep oluyor. Otomatik makinalar ve algılayıcıların kullanımı ile ekipmanlarda meydana gelebilecek potansiyel bir arıza erkenden tespit edilerek üretimi engelleyecek büyük sorunların önüne geçiliyor. Bu alanda çalışan insanların işleri kolaylaşırken aynı zamanda üretimin durması ile ortaya çıkacak büyük zararların da önüne geçiliyor. Teknolojik gelişmeler sayesinde enerji sektöründeki firmalar son 5 yıldır her sene daha fazla yatırım teşvik belgesi alarak kendilerini geliştiriyor. Özetle, yapay zekâ ve VR gibi birçok yeni teknolojik gelişmenin katkısı ile eğitim ve sağlık gibi hizmetlerden daha güvenli ve hızlı faydalanılırken deneyimler de kişiselleştiriliyor. Bütün bunlar global ekonomide yukarı yönlü ivmeyi hızlandırarak büyüme ve gelişmeye katkı sunuyor. H azine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre merkezi yönetim bütçe dengesi 2023 Mayıs ayında 118,9 milyar TL fazla verdi. Bu rakam geçen yılın aynı ayında yaklaşık 144 milyar TL olarak gerçekleşmişti. Öte yandan, 2022 Mayıs’ta 161,9 milyar TL olan faiz dışı bütçe fazlası ise bu yılın aynı ayında 221,6 milyar TL’ye yükseldi. Böylece yılın ilk 5 ayında 263,6 milyar TL bütçe açığı ve 25,7 milyar TL faiz dışı açık verildi. 2022’nin aynı döneminde gerçekleşmeler 124,6 milyar TL bütçe fazlası ve 246,5 milyar TL faiz dışı fazla şeklindeydi. Mayıs ayında, harcamalarda süren genişlemeye rağmen kurumlar vergisi ödemeleri ve iç talebin desteklediği güçlü tüketim vergisi gelirleri bütçenin fazla vermesinde etkili oldu. Bu anlamda Mayıs verileri karmaşık bir resim sunarken ilk 5 aylık kümülatif veriler ise depremin de etkisiyle belirgin bir bozulmaya işaret etti. Gelirlerin ayrıntılarına bakıldığında, vergi gelirleri yıllık bazda yüzde 25,5’lik güçlü bir reel (TÜFE enflasyonundan arındırılmış) artışla 507,4 milyar TL, vergi dışı gelirler ise yüzde 7,3 artarak 42 milyar TL olarak gerçekleşti. Böylece toplam bütçe gelirleri 549,4 milyar TL ile yıllık yüzde 23,9 oranında reel artış kaydetti. KURUMLAR VERGİSİNDEN TARİHİ YÜKSEK SEVİYE Mayıs ayında kurumlar vergisi gelirleri 255,7 milyar TL ile tarihi yüksek seviyede gerçekleşti. Bu gelişmede, 133,7 milyar TL’lik “beyana dayalı kurumlar vergisi” gelirleri etkili oldu. Ek olarak, depremi takiben 7440 sayılı kanun kapsamında kurumlar vergisi istisnaları üzerinden uygulanan ek kurumlar vergisi de Mayıs’ta 34 milyar TL’lik Kurumlar ve tüketim vergilerinin desteklediği gelirlerin de etkisiyle Mayıs’ta 118,9 milyar TL bütçe fazlası ve 221,6 milyar TL faiz dışı bütçe fazlası verildi. Harcamalar tarafı ise seçim ekonomisi ve deprem nedeniyle Mayıs’ta da yüksek seyrini korudu. Yılın kalanında deprem kaynaklı giderler, ücret zamları, iç talebin seyri ve mali politikalar belirleyici olacak. MAKRO GÖSTERGELER 86 TEMMUZ 2023 ilave gelir yarattı. Mayıs ayında güçlü seyreden iç talebe bağlı olarak tüketim vergisi gelirlerindeki olumlu seyrin de sürdüğü görüldü. Dahilde alınan KDV ve ÖTV gelirlerinde yıllık reel artışlar sırasıyla yüzde 22,9 ve yüzde 46,1 olarak gerçekleşti. Harcamalar tarafına bakıldığında ise, yüzde 50’lik oldukça yüksek bir yıllık reel artışla 327,8 milyar TL’yi bulan faiz dışı bütçe giderleri gerek seçim ekonomisi gerekse de deprem kaynaklı genişlemenin Mayıs ayında da sürdüğünü gösterdi. Toplam faiz ödemeleri ise 102,7 milyar TL ile rekor düzeyde gerçekleşti. Bu gelişmede özellikle 2013’te çıkarılan enflasyon endeksli iç borçlanma tahvilinin 3 Mayıs’ta geri ödenmesi etkili oldu. Böylece toplam merkezi yönetim bütçe giderleri yüzde 77,5 oranında çok güçlü bir reel/yıllık artışla 430,5 milyar TL’ye yükseldi. Mayıs’ta faiz dışı harcamalardaki yükselişin genele yayılı olduğu görüldü. Cari transferler (sermaye transferleri dahil) yüzde 69 yıllık reel artışla 157,1 milyar TL’ye yükselirken, personel giderleri (SGK devlet primi dahil) yüzde 52,9 artarak 100,5 milyar TL’ye, yatırım (sermaye) giderleri ise yüzde 78,5 artarak 26,2 milyar TL oldu. KKM KAYNAKLI GİDER MAYISTA 1,6 MİLYAR TL Mayıs ayında kur korumalı mevduat (KKM) kaynaklı giderler, kurlardaki yükselişin yeniden başlaması nedeniyle 1,6 milyar TL olarak gerçekleşti. Son 15 aylık (2022 Mart’ından bu yana) KKM kaynaklı kümülatif giderler ise 97,1 milyar TL’ye ulaştı. Kurlardaki harekete bağlı olarak söz konusu giderlerin Haziran ayında daha yüksek olması bekleniyor. Özetle, Mayıs’ta güçlü vergi gelirlerine bağlı olarak bütçe dengelerinde yaşanan göreli iyileşmeye rağmen yılın ilk 5 ayında artan harcama yüküne bağlı olarak bozulma eğilimi görüldü. 2023’ün kalan kısmında bütçe performansı açısından en önemli faktörlerden birisi, yeni ekonomi yönetiminin devreye alacağı politika çerçevesi olacak. Ancak deprem nedeniyle ortaya çıkan yüksek harcama ihtiyacının yanı sıra memur, emekli ve kamu işçilerine yapılan ücret zamları da göz önüne alındığında harcamalarda belirgin bir yavaşlama ihtimali düşük görünüyor. Buna ek olarak yılın ikinci yarısında iç talepteki olası bir yavaşlama, vergi gelirleri kanalıyla bütçe dengelerinde bozulmayı hızlandırabilecek. Bu anlamda genel değerlendirme, bütçenin 2023’ü geçen yıla göre belirgin olumsuz bir performansla kapatacağı yönünde. İSO SANAYİ 87Next >