< Previous28 EKİM 2023 BAE, S. ARABİSTAN VE KATAR’DA GÜÇLÜ ARTIŞ SÜRÜYOR Orta Doğu’nun bazı bölgelerinde Avrupa’ya kıyasla daha olumlu eğilimler gözlendi. Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Katar’da ekonomik aktivite ağustos ayında da güçlü şekilde artmayı sürdürdü. Diğer bölge ülkelerine bakıldığında ise Mısır ve Lübnan’ın üretiminde düşüş yaşandığı görüldü. Hindistan, Ağustos ayında da büyümenin itici güçlerinden biri oldu. Ancak Türkiye’nin imalat sanayi ihracatı içindeki payı sadece yüzde 0,5 olan bu ülkenin genel ihracat iklimi üzerindeki etkisi sınırlı kaldı. BRIC ekonomilerinin tamamında ekonomik aktivite artış kaydederken, Rusya’da büyüme son beş ayın en yüksek düzeyine çıktı. Son anket döneminde üretimdeki en keskin düşüş, Avrupa’nın imalat sektöründe yaşanan zorluklardan etkilenen Çek Cumhuriyeti’nde gerçekleşti. Polonya ve Avusturya’da da imalat sanayi üretimi belirgin düşüşler kaydedildi. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İhracat İklimi Endeksi hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Türk imalatçıları için ihracat ortamının zayıflayabileceğine ilişkin olarak bir önceki ay dile getirdiğimiz endişelerin Ağustos’ta gerçekleştiği görülüyor. Bu dönemde Avrupa yine zayıflığın ana kaynağı olurken, ABD çok sınırlı bir büyüme sağlayabildi. Bu nedenle, Birleşik Arap Emirlikleri ve kısmen de Rusya gibi istisnalar dışında, ana ihracat pazarlarından büyümeye gelen katkı oldukça düşük seyrediyor.” T ürkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet koşullarını ölçen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi’nin Ağustos 2023 dönemi sonuçları açıklandı. Temmuz ayında 50,3 olan İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, ihracatta bozulmayı işaret eden 50 değerinin altında gerçekleşerek ağustosta 49,1’e geriledi. Böylece endeks, Türk imalat sanayi ihracatçılarının talep ikliminde son yedi aydır ilk kez hafif bir bozulmaya işaret etti. Birçok Avrupa ülkesinde ekonomik aktivitenin gerilemesi, ihracat ikliminde zayıflamaya yol açan temel faktör oldu. EN FAZLA İHRACAT YAPILAN 6 ÜLKENİN 5’İNDE ÜRETİM DÜŞTÜ Endeksin kapsamı içerisinde Türk imalat sanayi ürünlerinin en çok ihraç edildiği altı ülkeden beşi olan Almanya, Birleşik Krallık, İtalya, Fransa ve İspanya’da üretim ağustos ayında düşüş kaydetti. Almanya’daki gerileme belirgin düzeyde ve Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Fransa ve İtalya’da da düşüşler hızlanırken, Birleşik Krallık ve İspanya’da ise büyümeden daralmaya geçildi. İhracattaki yüzde 7’lik payıyla Türk imalatçılarının ikinci en büyük ihracat pazarı olan ABD’de üretim artışı üçüncü çeyrek ortasında da devam etti. Bununla birlikte, söz konusu artış çok ılımlı düzeyde ve son altı ayın en düşük oranında gerçekleşti. MAKRO İstanbul Sanayi Odası Türkiye İhracat İklimi Endeksi İSO TÜRKİYE İHRACAT İKLİMİ ENDEKSİ AĞUSTOSTA 49,1 OLDU İSO Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi ağustosta 49,1’e gerileyerek 50,0 eşik değerinin altında kaydedildi. Böylece endeks, Türk imalat sanayi ihracatçılarının talep ikliminde son yedi aydır ilk kez hafif bir bozulmaya işaret etti. Birçok Avrupa ülkesinde ekonomik aktivitenin gerilemesi, ihracat ikliminde zayıflamaya yol açan temel faktör oldu. ÜÇÜNCÜ ÇEYREĞE ZAYIF BAŞLANGIÇ MAKRO GÜNDEM 30 EKİM 2023 yüzde 1,5 daralmıştır. Sermaye malı üretimindeki yüzde 2,8’lik küçülme ise yatırım görünümü açısından olumsuz bir sinyal olmuştur. Haziran’da yüzde 1,5 daralan dayanıklı tüketim malı imalatı temmuzda aylık olarak değişim göstermezken enerji üretiminde toparlanma eğilimi sürmüş ve temmuzda yüzde 2,8 artış görülmüştür. İHRACATTA ZAYIFLAMA SİNYALİ Temmuzda imalat sanayi alt kalemleri görece dağınık bir resim sunmuş, üretim aylık bazda 24 alt kalemden 12’sinde daralma sergilerken, 11’inde artmış, birinde ise yatay seyretmiştir. Ayrıntılara bakıldığında imalat sanayi üretiminde yaşanan aylık yüzde 0,4’lük daralmada diğer ulaşım araçları imalatından gelen -0,69 puan (üretimde yüzde 17,9 daralma) ve giyim eşyaları imalatından gelen -0,6 puanlık (üretimde yüzde 9,9 daralma) T akvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış (TMEA) sanayi üretimi, temmuzda bir önceki aya göre yüzde 0,4 azalmış mayıs ve haziranda gözlenen toparlanma eğiliminin ardından üçüncü çeyreğe zayıf bir başlangıç yapmıştır. Aylık bazda daralma yüzde 1,4 ile imalat sanayi üretiminde daha belirgin olurken madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 10,5 ve elektrik, gaz, su üretimindeki yüzde 3,8’lik artışlar, toplam sanayi üretimindeki düşüşü sınırlamıştır. Takvim etkisinden arındırılmış yıllık değişimlere bakıldığında ise sanayi üretimi mayıs ve haziran ayındaki ılımlı artışların ardından, geçen yılın olumlu bazının da desteğiyle yüzde 7,4 ile güçlü bir büyüme sergilemiştir. Mal grupları bazında incelendiğinde (TMEA), temmuzdaki aylık daralmada ara malı, dayanıksız tüketim malı ve sermaye malı üretimlerindeki zayıflamanın etkili olduğu görülmektedir. Ara malı üretimindeki artış Mayıs ve Haziran’da sırasıyla yüzde 1,2 ve yüzde 1,7 olarak gerçekleştikten sonra temmuzda yüzde 0,3’e zayıflarken, dayanıksız tüketim malı imalatı ise mayısta yüzde 0,1 ve haziranda yüzde 2,1 olan artışların ardından temmuzda aylık Mayıs ve hazirandaki ılımlı toparlanma eğilimi temmuzda tersine döndü ve sanayi üretimi aylık yüzde 0,4 daraldı. Üretimdeki düşüşte dayanıksız tüketim malı, ara malı ve sermaye malı kalemleri etkili oldu. Otomotiv hariç olmak üzere ihracat ağırlıklı sektörlerde genel olarak zayıflama eğilimi söz konusu iken yurtiçinde ise sıkı para politikasına bağlı olarak finansmana erişim ve tüketim talebinin seyri belirleyici olacak. SANAYİ ÜRETİMİNDENİSO SANAYİ 31 negatif katkılar etkili olmuştur. Öte yandan, kimya, bilgisayar-elektronik, ana metal, elektrikli teçhizat sektörlerindeki üretim düşüşlerinin yanı sıra gıda ve tekstildeki zayıf artışlar, son aylarda ılımlı da olsa toparlanma belirtileri gösteren ihracat için yeniden olumsuz bir sinyal olmuştur. GELECEK DÖNEM İÇİN KÜRESEL İŞARETLER İYİMSER DEĞİL Özetle temmuz verileri sanayi üretiminde özel tüketim göstergelerine kıyasla zayıf ve kırılgan seyrin sürdüğünü göstermiştir. Bu anlamda veriler diğer öncü göstergelerdeki seyir ile uyumlu bir görünüm sergilemektedir. Son olarak, Ağustos’ta PMI endeksi 0,9 puanlık düşüşle 49’a gerilemiş ve imalat sektörünün faaliyet koşullarında ılımlı da olsa bozulma sinyali vermiştir. Yine Ağustos’ta mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı yüzde 75,7 ile son dört ayın en düşük seviyesine gerilerken reel kesim güven endeksi de üst üste 2 ay azalarak 104,6 ile Mart’tan bu yana en zayıf değerini almıştır. Gelecek döneme ilişkin olarak küresel ekonomide, özellikle de Avrupa bölgesindeki olumsuz seyir, dış talep tarafı açısından güçlü bir iyimserlik sunmamaktadır. Fed başta olmak üzere büyük merkez bankalarının 2024 ortalarında faiz indirimlerine başlaması halinde ihracat iklimi açısından 2024’ün ikinci yarısı ilk yarısına göre daha olumlu geçebilecektir. Yurtiçinde ise para politikasının ne ölçüde sıkılaşacağı, bunun yurtiçi özel tüketim talebinde ne ölçüde bir yavaşlamaya neden olacağı ve ekonomi yönetiminin sanayici, özellikle de ihracatçı sanayiciler lehine atacağı selektif kredi politikası adımları belirleyici olacaktır. Yurtiçinde deprem harcamalarının yarattığı talebin sürecek olması ve ekonomi yönetiminin sonbahar aylarında finansman koşullarının rahatlayacağı yönünde reel sektör temsilcilerine verdiği mesajlar pozitif olmakla birlikte faiz artırımları ile kredi sıkılaşması gibi unsurlar, finansmana erişim ve iç tüketim talebi açısından kısa vadede aşağı yönlü riskleri artırmaktadır. Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİKİSO TÜRKİYE’NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU 2022 AÇIKLANDI 20162015201720182019 7,0 8,8 34,5 16,4 33,2 451 490 878 1.022 653 KAPAKİstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) sanayi sektörünün en değerli verilerini oluşturan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasına göre, 2022 yılının zirvesinde 418 milyar TL üretimden satışla yine TÜPRAŞ yer aldı. Sıralamada ikinciliği 189,2 milyar TL ile Star Rafineri alırken üçüncü sırada ise 140,1 milyar TL ile Ford Otomotiv yer aldı. İSO 500’de üretimden satışlar 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar TL’den 4 trilyon 485 milyar TL’ye çıktı. Yüksek oranlı artışta, ihracattaki güçlü performansın yanı sıra canlı yurt içi talebin yanı sıra yükselen kur ve fiyatlar ile ihracat gelirlerinin TL karşılıklarındaki artış belirleyici rol oynadı. İSO SANAYİ 33 202020212022 15,3 73,8 119,0 1.179 2.048 4.485 Üretimden Net Satışlar ve Yıllık Değişim (%) ÜRETİMDEN SATIŞLAR [Milyar TL] NOMİNAL DEĞİŞİM [%]KAPAK 34 HAZİRAN 2022 İ stanbul Sanayi Odası (İSO), sanayi sektörünün devler ligini belirleyen ve 1968 yılından bu yana aralıksız gerçekleştirdiği “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”nın 2022 yılı sonuçlarını açıkladı. İSO Odakule’de Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda düzenlenen basın toplantısında İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından 55’incisi açıklanan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”na göre, 2022 yılında üretimden satışlara göre en büyük kuruluş, 418,4 milyar TL’lik satışlarıyla Tüpraş olurken, bu kuruluş uzun yıllardır sürdürdüğü liderliğini 2022 yılında da korudu. 2022 yılında üretimden satışlara göre ikinci büyük kuruluş 189,2 milyar TL ile Star Rafineri oldu. Üçüncü sırada ise 140,1 milyarlık üretimden satışlarıyla Ford Otomotiv yer aldı. Sıralamanın ilk 10’unda yer alan şirketlerde 2021 yılına göre bir değişiklik olmadı. Sanayinin check-up’ı olarak nitelenen İSO 500, sanayi sektörü başta olmak üzere Türkiye ekonomisinin büyümesinden ihracatına, finansmandan yatırım iklimine kadar birçok alanda detaylı bilgiler içerdiği için çok önemli bir gösterge olmayı sürdürüyor. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan ev sahipliğinde düzenlenen Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022 araştırmasının sonuçları, İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları İrfan Özhamaratlı ve Cemal Keleş’in katıldığı basın toplantısında açıklandı. Toplantıda güncel İSO 500’ün yanında, son 5 yıldır olduğu gibi araştırmanın 50 yıl önceki yani 1973 yılında yapılan ve 100 büyük firmayı içeren araştırmanın içeriği de paylaşıldı. DEPREM BÖLGESİNDEN 66 FİRMA LİSTEDE Geçtiğimiz yıllarda mayıs ayında paylaşılan araştırmanın, bu yıl 11 ilimizi etkileyen ve tüm Türkiye’yi yasa boğan deprem felaketi nedeniyle eylül ayında açıklandığını ifade eden Erdal Bahçıvan, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, “Bu yılın başında ülkemizi derinden yaralayan Kahramanmaraş depremini yaşadık. On binlerce vatandaşımızı kaybettik. Acılarımız hala çok taze. Dünyada eşi benzeri olmayan ve 11 ilimizi etkileyen felaketin ekonomik yıkımı da büyük oldu. Birçok sanayi tesisimiz haftalarca faaliyete geçemedi. Devletimiz bu bölgede mücbir sebep hali ilan ederek firmalarımızın vergisel yükümlülüklerini erteledi. Takdir edersiniz ki İSO 500 Büyük Listesi içinde her yıl bu 11 ilimizden çok sayıda sanayi kuruluşumuz yer alıyor. 2021 listemizde bu rakam 72 idi. 2022 yılında ise bu sayının 66 olduğunu görüyoruz. Bu şirketlerimizin de mali verilerini paylaşabilme noktasına gelmesiyle birlikte İSO 500 araştırmamıza başlayarak en kısa sürede tamamladık” diye konuştu. ‘ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ ENFLASYONUNDA MAKAS GENİŞ’ İSO 500’de üretimden satışların 2022 yılında yüzde 119 artarak 2 trilyon 48 milyar TL’den 4 trilyon 485 milyar TL’ye çıktığını kaydeden Erdal Bahçıvan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu yüksek oranlı artışta, ihracattaki güçlü performansın yanı sıra canlı yurt içi talep, İSO SANAYİ 3536 HAZİRAN 2022 yükselen kur ve fiyatlar ile ihracat gelirlerinin TL karşılıklarındaki artışın belirleyici rol oynadığını söyleyebiliriz. İSO 500 Büyük kuruluşlarının üretimden satışlardaki reel değişimlerine baktığımızda da şu sonuç dikkat çekiyor: 2022 yılının verileri yıl sonu tüketici enflasyonu arındırıldığında üretimden satışların reel olarak 2021 yılına göre yüzde 33,3 ile oldukça yüksek bir artış sergilediği görülüyor. Reel değişimleri hesaplarken son yıllarda hep yaptığımız gibi bu yıl da, yıl sonu TÜFE enflasyonunu kullandık. Fakat diğer taraftan biliyoruz ki 2022 sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64,27 iken ÜFE enflasyonu yüzde 97,72’ye ulaşmıştı. Bu noktada sanayicinin ekonomik gerçeklerini yansıtan asıl enflasyonun ÜFE olduğunu hatırlatarak, ÜFE’nin çok daha hızlı arttığını ve üretici ile tüketici enflasyonu arasındaki makasın oldukça geniş olduğunu vurgulamak istiyorum. Nitekim yıl sonu ÜFE enflasyonu kullanıldığında, üretimden satışlardaki reel artış yüzde 10,8’e iniyor.” 1 1 TÜPRAŞ 418.386.097.302 2 3 StarRafineriA.Ş. 189.155.079.778 3 2 FordOtomotivSanayiA.Ş. 140.075.328.659 4 - İstanbulAltınRafinerisiA.Ş. 87.779.289.190 5 7 EreğliDemirveÇelik 69.492.409.075 6 5 İskenderun 66.937.198.161 7 4 ToyotaOtomotiv65.894.452.143 8 8 ArçelikA.Ş. 64.089.464.219 9 9 Oyak-RenaultOtomobil 62.664.328.181 10 10 TOFAŞTürkOtomobil 59.818.225.984 11 52 EÜAŞElektrikÜretimA.Ş. 53.875.149.301 12 11 İçdaşÇelik52.481.382.786 13 12 ÇolakoğluMetalurjiA.Ş. 46.991.305.461 14 22 TürkiyeŞişeveCam 42.772.244.502 15 16 Mercedes-BenzTürkA.Ş. 42.222.737.405 16 13 HyundaiAssanOtomotiv 40.871.552.000 17 14 TosçelikProfil 40.100.173.646 18 53 ErenEnerjiElektrik37.307.402.018 19 18 VestelBeyazEşya 33.678.777.219 20 17 AselsanElektronik32.978.741.689 21 34 TürkiyePetrolleri32.696.066.930 22 20 SasaPolyesterSanayiA.Ş. 31.192.698.121 23 19 BSHEvAletleri30.417.710.491 24 44 EnerjisaEnerjiÜretimA.Ş. 29.509.740.544 25 15 PETKİMPetrokimya 28.812.448.172 26 23 BorçelikÇelikSan.Tic.A.Ş. 28.369.301.046 27 33 AygazA.Ş. 28.040.756.046 28 24 KARDEMİR 26.830.747.114 29 27 SarkuysanElektrolitik 26.325.134.990 30 28 TUSAŞ-TürkHavacılık 25.143.017.217 31 25 EtiBakırA.Ş. 23.652.933.666 32 21 YıldızEntegre23.318.662.808 33 36 EtiMaden23.077.707.056 34 29 Er-BakırElektrolitik 22.815.299.749 35 110 AtlasEnerjiÜretimA.Ş. 21.325.119.488 36 104 İçdaşElektrik21.143.426.810 37 30 YücelBoruveProfil 20.612.540.921 38 26 VestelElektronik19.931.112.086 39 39 AssanAlüminyum 19.926.067.755 40 41 UnileverSan.veTic.T.A.Ş. 19.835.249.423 41 78 KazanSodaElektrik 19.416.045.149 42 37 İzmirDemirÇelik 19.172.449.303 43 50 EtiGıdaSan.veTic.A.Ş. 18.906.922.142 44 - GramaltınKıymetliMadenler 18.863.102.678 45 42 AKSAAkrilik18.426.643.075 46 56 TorosTarımSan.veTic.A.Ş. 17.913.059.399 47 38 TürkTraktör17.771.258.274 48 45 KromanÇelikSanayiiA.Ş. 17.689.695.401 49 32 MMKMetalurji 17.512.548.564 50 51 BaştuğMetalurjiSanayiA.Ş. 16.714.681.407 20202019Üretimden SıraSıraKuruluşSatışlar NoNo(Net) (TL) 2020 Yılının En Büyük 50 Sanayi Kuruluşu KAPAKİSO SANAYİ 37 Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasını kamuoyuna İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan [ortada], İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İrfan Özhamaratlı [solda] ve İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cemal Keleş [sağda] ile birlikte açıkladı.Next >