< Previous18 ŞUBAT 2024 MAKRO İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI azalttı. Bununla birlikte, istihdam aralık ayındaki sınırlı artışın ardından yeni yılın ilk ayında yatay seyretti. Ocakta girdi maliyetleri enflasyonu belirgin bir şekilde ivmelenerek geçen yılın ağustos ayından bu yana en yüksek düzeyde gerçekleşti. Katılımcıların önemli bir bölümü asgari ücret artışının etkilerine işaret ederken ham madde maliyetlerindeki yükseliş ile liradaki değer kaybının da fiyat baskılarına katkı yaptığı belirtildi. Bunun sonucu olarak, imalatçılar kendi satış fiyatlarını da belirgin bir hızda artırdı ve enflasyon son beş ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Aralıkta hafifçe kısalan tedarikçilerin teslim süreleri ocak ayında uzama kaydetti. Bazı anket katılımcılarına göre teslimat sürelerindeki E konomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ocak 2024 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, 2023 Aralık’ta 47,4 olan manşet PMI, Ocak 2024’te 49,2’ye yükselerek faaliyet koşullarındaki bozulmanın hafiflediğine işaret etti. Manşet PMI son dört ayın en yüksek değerine ulaşsa da üst üste yedinci ay 50,0 eşik değerin altında kaldı. Faaliyet koşullarında olumsuz seyrin hafiflemesiyle uyumlu bir şekilde, üretimdeki azalış son altı ayın en düşük hızında ölçüldü. Anket katılımcılarına göre ocak ayında talep kırılganlığını korumakla birlikte bazı iyileşme işaretleri de gösterdi. Yeni siparişlerde daralma eğiliminin yedinci aya ulaşması, talepte devam eden kırılganlığı doğrulayan bir diğer gelişme oldu. Yeni ihracat siparişleri de yavaşladı, ancak söz konusu yavaşlama oldukça ılımlı düzeyde gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki zayıflamaya bağlı olarak firmalar satın alma faaliyetlerini ve stoklarını da İSO TÜRKİYE İMALAT PMI OCAKTA 49,2 OLDU Aralık ayında 47,4 olan manşet PMI, ocakta 49,2 ile son dört ayın en yüksek değerine ulaşarak faaliyet koşullarındaki bozulmanın hafiflediğine işaret etti. Bununla birlikte, Manşet PMI son dört ayın en yüksek değerine ulaşsa da üst üste yedinci ay 50,0 eşik değerin altında kaldı. Faaliyet koşullarında olumsuz seyrin hafiflemesiyle uyumlu bir şekilde, üretimdeki azalış son altı ayın en düşük hızında ölçüldü. 2024İSO SANAYİ 19 seviyesine ulaştı. En yavaş artış ise metalik olmayan mineral ürünlerde ölçüldü. Nihai ürün fiyatları tüm sektörlerde aralık ayına göre daha hızlı arttı. İmalatçılar 2024 yılının başında zorlu bir talep ortamıyla karşı karşıya kaldı. Kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri hariç tüm sektörlerde yeni siparişler yavaşlama kaydederken en sert düşüşün yaşandığı sektör ise giyim ve deri ürünleri oldu. Dış talep tarafında ise daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Dört sektörde yeni ihracat yeni siparişleri artış gösterirken en hızlı genişleme makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti. Ocak ayında toplam yeni siparişlerde olduğu gibi üretimde de büyüme kimyasal, plastik ve kauçuk sektörü ile sınırlı kaldı. Üretimdeki en belirgin yavaşlama ise metalik olmayan mineral ürünlerde kaydedildi. Takip edilen on sektörden yarısı yeni yıla istihdamını genişleterek başlangıç yaptı. Gıda ürünleri son dört ayda ilk kez çalışan sayılarını artırdı. Buna karşılık en belirgin istihdam kaybı ise giyim ve deri ürünleri firmalarında görüldü. 10 SEKTÖRDEN 7’SİNDE TESLİMAT SÜRELERİ UZADI Ocak ayında Kızıldeniz’de yaşanan sorunlara bağlı olarak ortaya çıkan gecikmelerin etkisiyle, rapor kapsamındaki on sektörden yedisinde tedarikçilerin teslimat süreleri uzadı. Teslimat sürelerinde en belirgin artış kimyasallar, plastik ve kauçuk ürünlerinde görüldü. Teslimatlardaki gecikmeler, satın alma faaliyetlerindeki genele yayılı azalmaya rağmen gerçekleşti. Takip edilen on sektörden sekizinde satın alma hacmi geriledi. artış Kızıldeniz’deki gelişmelerin yol açtığı sevkiyat gecikmelerinden kaynaklandı. VERİLER YILA İYİ BİR BAŞLANGIÇ YAPILDIĞINI GÖSTERİYOR İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Ocak ayına ilişkin PMI verileri, sektörde yavaşlama eğiliminin hafiflediği yönünde olumlu sinyaller verdi. PMI ile resmi sanayi üretim verileri arasındaki tarihsel ilişki, yıla iyi bir başlangıç yapıldığını gösteriyor. Bununla birlikte imalatçılar için halen bazı zorluklar söz konusu. Maliyet enflasyonundaki hızlı ivmelenme, nihai ürün fiyatlarının yüksek oranda artmasına yol açarak talebi sınırlayıcı etki yaptı. Öte yandan, Kızıldeniz’deki nakliye sorunları, 2023’ün sonlarında iyileşme gösteren tedarik zincirlerinde yeniden aksamalara yol açtı.” TALEP VE ÜRETİM BASKI ALTINDA KALDI İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporu ham madde maliyetlerindeki yükseliş ve liradaki değer kaybının yanı sıra asgari ücret zammının da etkisiyle yılın başında enflasyonun keskin bir şekilde hızlandığına işaret etti. Talep ve üretimin baskı altında kaldığı ocak ayında büyüme yalnızca kimyasal, plastik ve kauçuk sektörü ile sınırlı oldu. İstihdam tarafında ise daha olumlu gelişmeler öne çıktı ve on sektörden beşi çalışan sayılarını artırdı. Ocak ayında girdi maliyetleri imalat sanayi genelinde belirgin artışlar kaydetti. Metalik olmayan mineral ürünler hariç tüm sektörlerde enflasyon ivme kazandı. En keskin fiyat artışı kara ve deniz taşıtlarında kaydedilirken en düşük enflasyon ise ana metallerde gerçekleşti. Ocakta satış fiyatlarındaki en hızlı artış da yine kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti ve bu sektörde enflasyon son beş ayın en yüksek 20 ŞUBAT 2024 MAKRO İstanbul Sanayi Odası Dünya İmalat PMI İ stanbul Sanayi Odası (İSO), dünyadaki Küresel İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) gelişmeleri ile ilgili Aralık 2023 raporunu yayımladı. Küresel PMI, kasım ayındaki yarım puanlık artışın ardından aralıkta 0,3 puan düşüşle 49’a geriledi. Böylece endeksin dördüncü çeyrek ortalaması da 49 oldu ve bir önceki çeyreğe (48,9) göre neredeyse değişiklik göstermedi. Endeksin yıllık ortalaması ise 2022’de 51,2 iken 2023’te 49,2 olarak gerçekleşti. 2023’ün son ayında üretim, yeni siparişler ve istihdamda düşüşler ivme kazandı. Girdi ve ürün fiyatlarındaki artışlar ise ılımlı düzeyde olmakla birlikte kasım ayına KÜRESEL PMI ARALIKTA YÜZDE 49’A GERİLEDİ göre hızlandı fakat imalatçıların gelecek 12 aya yönelik iyimserliğinde artış gözlendi. Aralık ayında küresel üretimdeki düşüş son 7 aydır azalan ara mallardan kaynaklanırken tüketim malı üretiminde artış sürdü. Sermaye malı üretimi ise toparlanma sinyali verdi. İmalat PMI’ın açıklandığı 31 ulusal ekonomiden 20’sinde endeks aralıkta bir önceki aya göre düşüş gösterdi ve endeksin 50,0 eşik değerinin altında yer aldığı ekonomi sayısı 22’den 23’e yükseldi.22 ŞUBAT 2024 eden bu ülkede, büyüme güçlü seyrini sürdürerek kasımdaki beş aylık zirve seviyesinde gerçekleşti. Orta Doğu’nun diğer bölgeleri incelendiğinde üretimin Arabistan’da keskin bir şekilde artmasına karşılık Katar, Mısır ve Lübnan’da ise düşüş kaydettiği gözlendi. Aralık ayında ABD’nin üretim artışı eğilimi on birinci aya ulaştı. Büyüme ılımlı düzeyde olsa da önceki yılın temmuz ayından bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Kasım ayında yeniden büyüme bölgesine geçen Birleşik Krallık da yılı genişleme ile kapatmayı başardı. Aralıkta üretim artışı son altı ayın en yüksek hızında kaydedildi. Aralık ayında Orta Doğu dışında en güçlü büyüme Hindistan’da kaydedildi. Bu ülkenin yanı sıra Rusya ve Çin’de de ekonomik aktivitedeki artış Kasım ayına göre hızlandı. BRIC ülkeleri içerisinde büyüme sağlayamayan tek ülke, ekonomik aktivitenin yatay seyrettiği Brezilya oldu. BOZULMA DURMA NOKTASINA GELDİ İstanbul Sanayi Odası Türkiye İhracat İklimi Endeksi hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Birleşik Krallık, ABD ve Orta Doğu gibi önemli ihracat pazarlarında gerçekleşen büyüme aralık ayında Euro Bölgesi’ndeki zayıflığın etkilerini azalttı. Böylece Türk imalatçılarının ihracat iklimindeki bozulma durma noktasına yaklaştı. Öte yandan, Euro Bölgesi’nin Türkiye’nin ihracatı içerisindeki payı göz önüne alındığında, anlamlı ihracat fırsatlarının ortaya çıkması için bu bölgedeki ekonomik koşullarda da iyileşme olması gerekecektir.” T ürkiye imalat sektörünün ana ihracat pazarlarındaki faaliyet koşullarını ölçen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi’nin Aralık 2023 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50’nin altının bozulmaya üstünün ise ihracat ikliminde iyileşmeye işaret ettiği endeks aralıkta 49,7’ye yükseldi. Endeks üst üste beşinci ay 50’den düşük olmasına rağmen eşik değerin çok hafif altında kaldı ve ihracat pazarlarındaki talep koşullarının hemen hemen değişmediğine işaret etti. EURO BÖLGESİNDEKİ ZAYIFLIK OLUMSUZ ETKİLEDİ Euro Bölgesi’nde devam eden ekonomik zayıflık genel anlamda ihracat iklimini olumsuz etkiledi. Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda ve Avusturya’da ekonomik aktivite daralırken, büyüme bölgesinde yer alan ülkeler İspanya, İrlanda ve Yunanistan oldu. Diğer Avrupa ülkelerine bakıldığında, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’nde imalat sanayi üretiminin azaldığı görüldü. Anket kapsamında takip edilen ülkeler içerisinde en belirgin daralma Çek Cumhuriyeti’nde gerçekleşti. ÜRETİM ARTIŞI SON 6 AYIN EN YÜKSEK HIZINA ULAŞTI Aralık ayında en hızlı büyüyen ekonomi ise Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) oldu. Türk imalat sektöründe ihracat artışının ana kaynaklardan biri olmaya devam MAKRO İstanbul Sanayi Odası Türkiye İhracat İklimi Endeksi İSO TÜRKİYE İHRACAT İKLİM ENDEKSİ ARALIKTA 49,7 OLDU Kasım ayında 49,5 olan İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, aralıkta sınırlı bir artışla 49,7’ye yükseldi. Endeks, üst üste beşinci ay 50’den düşük olmasına rağmen eşik değerin çok hafif altında gerçekleşerek ihracat pazarlarındaki talep koşullarının hemen hemen değişmediğine işaret etti. Euro Bölgesi’nde devam eden ekonomik zayıflık genel anlamda ihracat iklimini olumsuz etkiledi. Aralık ayında en hızlı büyüyen ekonominin ise Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olduğu belirtildi. Aralık ayında ABD’nin üretim artışı eğilimi on birinci aya ulaştı. Kasım ayında yeniden büyüme bölgesine geçen Birleşik Krallık da yılı genişleme ile kapatmayı başardı.SANAYİ ÜRETİMİNDE AYLIK DÜŞÜŞ TRENDİ 5. AYA ULAŞTI MAKRO GÜNDEM 24 ŞUBAT 2024 daralırken, talep esnekliği daha az olan dayanıksız mallarda ise düşüş yüzde 0,1 ile sınırlı kalmıştır. Takvim etkisinden arındırılmış (TEA) yıllık değişimlere bakıldığında ise sanayi üretimindeki artışın kasımda yüzde 0,2 ile durma noktasına yaklaştığı görülmektedir. Bu şekilde üretimin 3 aylık ortalamasının yıllık değişim hızı ekimde yüzde 2,8 iken kasımda yüzde 1,8’e gerilemiştir. Son olarak üretim endeksinin ekim-kasım ortalaması alındığında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,7’lik sınırlı bir artış görülmektedir. İMALAT SANAYİNİN ÜÇTE İKİSİNDE ÜRETİM DÜŞTÜ Üretimin yüzde 1,3 daraldığı imalat sanayiinde alt sektör detayları bir miktar karmaşık görünmekle birlikte, zayıflamanın genele yayıldığı bir tablo ortaya koymaktadır. Kasım ayında 24 alt sektörden 16’sında üretim aylık bazda daralırken, bunların 14’ünde düşüş manşet veriden daha sert gerçekleşmiştir. T akvim ve mevsim etkilerinde arındırılmış (TMEA) sanayi üretim endeksin temmuzda başlayan aylık daralma trendini kasım ayında da yüzde 1,4 ile devam ettirmiştir. Böylece 3 aylık ortalamalara göre üretimin düşüş hızı ekimde yüzde 0,3 iken kasımda yüzde 1,4’e yükselmiştir. Veriler sanayi üretiminin ana eğiliminde bozulmanın derinleştiğine işaret etmektedir. Detaylara bakıldığında, sanayi aktivitesinde bozulmanın genele yayılı olduğu da görülmektedir. Hem ana sektörler hem de ana mal gruplarında yer alan tüm alt kalemlerde üretim aylık bazda azalmıştır. Ana sektörler içerisinde en sert üretim kaybı yüzde 4,5 ile madencilik ve taş ocakçılığında yaşanmıştır. Daralma imalat sanayiinde yüzde 1,3 ve elektrik- gaz-suda yüzde 1 düzeyinde gerçekleşmiştir. Ana mal grupları içerisinde ise dayanıklı tüketim malları yüzde 7,3 ile üretimin en sert gerilediği kalem olmuştur. Kredi faiz oranlarındaki artış ve taksitli kredi kartı işlemlerine getirilen kısıtlamalar gibi parasal sıkılaşma adımlarının bu gelişmede rol oynamış olma ihtimali yüksektir. Dayanıklı malları yüzde 1,4’er düşüş ile sermaye malı ve ara malı imalatı izlemiştir. Enerjide üretim yüzde 1,3 Kasımdaki yüzde 1,4’lük düşüşle sanayi üretiminde aylık düşüş trendi 5 aya ulaştı. İmalat sanayi ise yüzde 1,3 daraldı. Ana mal grubu ve sektörlerin tamamında, imalat sanayi alt sektörlerinin üçte ikisinde üretim aylık bazda düştü. Üretimin yakın dönemdeki seyrinde iç ve dış talep koşulları, kur hareketleri ve ücret artışları belirleyici olacak.İSO SANAYİ 25 Düşük teknolojili ve emek-yoğun ihracatçı sektörlerde olumsuz seyir devam etmektedir. Üretim tekstilde yüzde 2,2, mobilyada yüzde 4,2, deride yüzde 8’e yakın aylı düşüş göstermiştir. Öte yandan giyim eşyaları üretimi yüzde 1,7’lik artışla 5 ayın ardından ilk kez toparlanırken, talep esnekliğinin daha az olması nedeniyle görece dirençli seyreden gıda ürünleri sektörü de Kasım’da üretimini yüzde 1,2 artırmıştır. Diğer önde gelen ihracatçı sektörler içerisinde üretim otomotivde yüzde 2,1, elektrikli teçhizatta yüzde 0,9 daralırken, ana metallerde ise yüzde 1,7 artmıştır. Son olarak yüksek teknolojili üretim yapan sektörlere bakıldığında üretimin yüzde 4,7 arttığı diğer ulaşım araçları sektörü (büyük ölçüde savunma sanayii) imalat sanayi büyümesine en yüksek (0,17 puan) katkıyı yaparken, üretimin yüzde 12,7 daraldığı bilgisayar-elektronik ise 0,32 puan ile manşet veriyi en fazla aşağı çeken sektör olmuştur. Özetle, olumsuz iç ve dış talep koşullarına bağlı olarak sanayi üretimindeki zayıflık son çeyreğin ortasında da devam etmiştir. Buna ek olarak kasım verileri, zayıflamanın önceki aylara göre daha genele yayılı hale geldiğini göstermektedir. Önümüzdeki Kaynak: TÜİK dönemde sıkı para politikaları hem iç hem de dış talep üzerinde aşağı yönlü baskısını sürdürecektir. Aralık ayına ilişkin İSO İmalat PMI ve reel sektör güven endeksi gibi öncü göstergeler de bu beklentiyi desteklemektedir. Kısa vadede asgari ücret zammı, daha uzun dönemde ise deprem kaynaklı yeniden inşa faaliyetleri, iç talepteki bozulmayı sınırlayabilecek faktörler olarak öne çıkmaktadır. Öte yandan döviz kurlarında artışın çok ılımlı kaldığı bir senaryoda, ücret zamlarının emek-yoğun ihracatçı sektörlerde maliyet ve rekabetçilik kanalından baskı yaratma potansiyeli bulunmaktadır. Dış talep açısından ise 2024 ikinci yarısı itibarıyla başlaması beklenen faiz indirimlerinin ana ihracat pazarları üzerindeki canlandırıcı etkisi yakından izlenecektir. Tüm bu faktörler bir arada düşünüldüğünde, 2024’te sanayi üretimine dönük risklerin nette aşağı yönlü olmayı sürdürdüğü değerlendirilmektedir. 26ŞUBAT 2024 KAPAK MeclisİSO SANAYİ 27 T.C. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek: İ stanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi’nin ocak ayı olağan toplantısı ‘‘Nitelikli, Sürdürülebilir, Rekabet Gücü Yüksek Yeni Nesil Bir Sanayi İçin Yatırım ve Üretimin İhtiyaç Duyduğu Finans Politikalarının Önemi’ ana gündemi ile Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda düzenlendi. İSO Meclis Başkanı Ender Yılmaz’ın Başkanlık ettiği, İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan’ın açılış konuşmasını yaptığı toplantıya, T.C. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek katıldı. Bakan Şimşek, burada sanayicilere yaptığı sunumda enflasyonla mücadeleden, fiyat istikrarının sağlanmasına; cari açığın düşürülmesinden sanayiciye sağlanan desteklere kadar geniş bir yelpazede bir konuşma gerçekleştirdi. Meclisin açılış konuşmasını gerçekleştiren İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, İstanbul Sanayi Odası’nı ziyaret etmesinin ve sanayicilerle birlikte olmasının önemine dikkat çekerek, söz konusu buluşmanın kendilerine güç ve moral verdiğini dile getirdi. TEKERLEĞİ YENİDEN KEŞFETMEYECEĞİZ Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de fiyat istikrarı vurgusu yaptığı konuşmasında, adil gelir dağılımı açısından da fiyat istikrarının olmazsa olmaz olduğunu belirterek, “Tekerleği yeniden keşfetmeyeceğiz; daha önce açıkladığımız İSO’nun ocak ayı Meclis Toplantısına konuk olan T.C. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, adil gelir dağılımı açısından fiyat istikrarının olmazsa olmaz olduğunu belirterek, “Tekerleği yeniden keşfetmeyeceğiz; daha önce açıkladığımız gibi bundan sonra uluslararası normlara uygun, kurala dayalı ve şeffaf olacağız. İzlediğimiz programın temelinde fiyat istikrarı yer alıyor. Fiyat istikrarının olmadığı yerde öngörülebilirlikten bahsedemezsiniz” dedi. Sanayicilere de hitap eden Bakan Şimşek, kötümser olmak için hiçbir sebep yok ama bizden mucize de beklemeyin. Dolayısıyla bazı sektörlerde sıkıntılar her zaman olmuştur. Önemli olan kalıcı çözümler peşinde koşmaktır. Geçici ve pansuman çözümlerden sonuç alınamıyor” ifadelerini kullandı. AMA BİZDEN MUCİZE DE BEKLEMEYİN KÖTÜMSER OLMAK İÇİN SEBEP YOKNext >