< Previous64 MAYIS 2022 Mali borçların toplam borçlar içindeki payı geriledi. 2021 yılında İSO 500’ün mali borçları yüzde 59,3, diğer borç- ları ise yüzde 86,5 artış göstermiştir. Böylece mali borçların payı 2021 yılında yüzde 52,8’e inerken, diğer borçların payı yüzde 47,2’ye yükselmiştir. Faaliyetlerin finansmanında ti- cari borçlar daha ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Kaynak Yapısı (%) ISO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu201320142015201620172018201920202021 Kısa Vadeli Borçlar36,234,634,935,638,041,641,341,145,0 Uzun Vadeli Borçlar20,822,425,226,324,925,427,227,325,7 Toplam Borçlar57,057,060,161,962,967,068,468,470,7 Özkaynak43,043,039,938,137,133,031,631,629,3 100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0 Özel Kuruluşlar201320142015201620172018201920202021 Kısa Vadeli Borçlar38,536,837,438,040,443,342,542,246,0 Uzun Vadeli Borçlar22,623,225,627,025,226,028,027,925,7 Toplam Borçlar61,160,063,065,065,669,470,670,171,6 Özkaynak38,940,037,035,034,430,629,429,928,4 100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0 Kamu Kuruluşları201320142015201620172018201920202021 Kısa Vadeli Borçlar17,015,311,114,615,624,627,028,029,8 Uzun Vadeli Borçlar6,015,421,220,522,019,117,519,526,2 Toplam Borçlar23,030,732,335,137,643,744,547,456,0 Özkaynak77,069,367,764,962,456,355,552,644,0 100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0100,0 DEĞİŞİM ORANLARI %59,3 %71,1 TOPLAM BORÇLAR MALİ BORÇLAR DİĞER BORÇLAR %86,566 MAYIS 2022 Kamu desteklerinin geri çekilmesi kısa vadeli borçlanmanın payını artırdı. İSO 500’de 2016 yılında yüzde 37,8 ile en düşük seviyesine inen kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içinde- ki payı, 2017 ve 2018’de artış eğilimi göstermiştir. 2018’de yüzde 45,3 ile zirve yapan kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payı, 2019 ve 2020 yıllarında yüzde 41,4 ve 41,2 ile yatay seyretmiştir. 2021 yılında ise 1,6 puan artarak yüzde 42,8’e yükselmiştir. Bilindiği üzere kamunun destek kredileri 2020 yılı sonunda sona ermiştir. Dolayısıyla sanayi kuruluşları 2021 yılında kredi olanakları için yeniden bankaları ve diğer finansal ku- rumları kullanmaya başlamıştır. Ayrıca 2021 yılında borçlanma maliyeti yükselirken göre- ce düşük maliyetli krediler olan kısa vadeli rotatif krediler daha fazla tercih edilmiştir. Yine hızla yükselen ihracatın fi- nansmanında da kısa vadeli krediler ağırlık taşımıştır. Tüm bu gelişmelere bağlı olarak kısa vadeli mali borçların top- lam mali borçlar içindeki payı artış göstermiştir. İSO 500’de 2021 yılı itibarıyla 24 alt sektörden 12 sektör- de uzun vadeli mali borçlar kısa vadeli mali borçların üze- rindedir. İSO 500’de 2021 yılı itibarıyla 12 sektörde ise kısa vadeli mali borçlar daha yüksektir. 2020 yılına göre uzun vadeli borçların daha yüksek olduğu sektör sayısı 2 adet azalırken, kısa vadeli borçları daha yüksek olan sektör sa- yısı 1 adet artmıştır. 2021 yılında en yüksek mali borcu olan sektör olarak ana metal sanayi yine ilk sırada yer almıştır. 2020 yılında ikin- ci sırada olan gıda ürünlerinin imalatı sanayi 2021 yılında da ikinci sırada yer almıştır. 2020 yılında yedinci sırada olan elektrik, gaz, buhar, havalandırma sistemleri sanayi 2021 yılında üçüncü sıraya çıkmıştır. Kısa vadeli mali borçları uzun vadeli mali borçlarının önem- li ölçüde üzerinde olan sektörler arasında gıda ürünleri, di- ğer ulaşım araçları ile elektronik sanayi dikkat çekmekte- dir. Ana metal sanayinde kısa vadeli mali borçlar yeniden uzun vadeli mali borçları aşmıştır. Uzun vadeli mali borçları kısa vadeli mali borçlarının önem- li ölçüde üzerinde olan sektörler ise elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı, madencilik ve taş ocakçılığı, rafine edilmiş petrol ürünleri, motorlu kara taşıt- ları, mineral ürünler olmuştur. KISA VADELI MALI BORÇLARIN TOPLAM MALI BORÇLAR IÇINDEKI PAYI (%) 2018 45,3 2020 41,2 2017 41,9 2019 41,4 2021 42,8 Borçların Gelişimi (TL) Toplam Borçlar Mali BorçlarDiğer Borçlar DeğerPay (%)DeğerPay (%) 2016379.080.634.920207.366.601.03254,7171.714.033.88845,3 2017447.231.461.383242.877.446.34554,3 204.354.015.03845,7 2018589.493.485.990328.597.965.01555,7260.895.520.97544,3 2019716.338.725.686406.312.909.87256,7310.025.815.81443,3 2020881.106.972.024499.566.278.54556,7381.540.693.47943,3 20211.507.359.556.516795.915.421.53052,8711.444.134.98647,2 Değişim (%) - (2021/2020)71,159,3-86,5-68 MAYIS 2022 Mali Borçlar (TL) Sektörler Kısa Vadeli Mali Borçlar Uzun Vadeli Mali Borçlar Toplam Mali Borçlar 05-08Madencilik ve taş ocakçılığı7.624.300.97647.139.689.16154.763.990.136 10Gıda ürünlerinin imalatı54.928.348.20922.337.720.96277.266.069.171 11İçeceklerin imalatı3.802.480.72513.799.149.72217.601.630.447 12Tütün ürünleri imalatı49.935.000-49.935.000 13Tekstil ürünlerinin imalatı33.474.925.94429.657.607.73163.132.533.675 14Giyim eşyalarının imalatı2.625.012.1391.148.467.6823.773.479.821 16Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)4.008.475.0788.068.771.84012.077.246.918 17Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı4.756.945.4739.961.534.07414.718.479.548 19Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı17.489.168.83055.906.479.34573.395.648.174 20Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı31.997.900.21228.363.408.29460.361.308.506 21Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı1.971.329.7031.707.083.7763.678.413.479 22Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı11.854.240.4017.274.364.25819.128.604.660 23Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı17.467.634.65230.151.222.12747.618.856.780 24Ana metal sanayii64.470.231.94052.947.631.933117.417.863.873 25Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)3.316.128.6713.397.246.5486.713.375.219 26Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı9.615.718.5461.899.678.15511.515.396.701 27Elektrikli teçhizat imalatı13.743.386.30123.349.542.59737.092.928.898 28Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı3.872.592.4443.984.857.7867.857.450.231 29Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı24.560.444.65641.593.168.89366.153.613.549 30Diğer ulaşım araçlarının imalatı15.618.104.8696.361.230.36921.979.335.237 31Mobilya imalatı531.800.266726.611.6531.258.411.919 32Diğer imalatlar1.719.375.0811.635.554.1073.354.929.189 32.1Mücevherat, bijuteri eşyaları ve ilgili ürünlerin imalatı1.719.375.0811.635.554.1073.354.929.189 35Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı10.913.643.18263.067.778.30673.981.421.487 Toplam341.010.156.143454.905.265.387795.915.421.53070 MAYIS 2022 2021 yılında finansal dalgalanmalar etkili olsa da sanayi kuruluşları için görece uygun finansal koşullar söz konusu olmuştur. Cari oran geriledi. Cari oran, kuruluşların dönen varlıklarını nakde dönüş- türüp yarattığı kaynaklarla kısa vadeli borçlarını ödeme kapasitesini göstermektedir. Dönen varlıkların kısa vadeli borçlardan büyük olması, kuruluşların net işletme ser- mayesine ve kısa vadeli borçlarını ödeme kapasitesine sahip olduğuna işaret etmektedir. 2021 yılında cari oran bir önceki yıla göre 6,3 puan azalışla yüzde 148,6’ya gerilemiş ve 2018-2019 öncesi iki sıkıntılı yılın seviyelerine geri dönmüştür. Yaşanan düşüşte teda- rik zincirlerindeki bozulmalar nedeniyle ticari borç vade- lerinin kısalması etkili olmuştur. Toplam borçların özkaynaklara oranı önemli artış kaydetti. 2020 yılında yatay seyreden toplam borçların özkaynakla- ra oranı 2021 yılında sıçrama göstermiş ve yüzde 241,5 ile bugüne kadar görülen en yüksek seviyeye çıkmıştır. 2018 ve 2019 yıllarında yaşanan ekonomik gelişmeler ve finansal şoklar nedeniyle firmaların borç stokunda önemli bir artış gerçekleşmiş ve İSO 500’ün toplam borçlar/öz- kaynak oranı yüzde 169,9’dan yüzde 216,6’ya tırmanmıştır. Başka bir deyişle toplam borçlar özkaynak büyüklüğünün iki katını aşmıştır. FİNANSAL ORANLAR Borç/özkaynak oranında bir diğer sıçrama da 2021 yılında yaşanmıştır. Ancak bu durum finansal koşulların bozulma- sından değil, faaliyetlerdeki hızlı büyümeden ve bu büyü- menin daha çok borçlanma ile karşılanmasından kaynak- lanmıştır. Mali borçlar özkaynakların üzerinde kalmaya devam etti. 2021 yılında İSO 500’ün mali borçları özkaynaklardan daha hızlı büyümüş ve buna bağlı olarak mali borçlar/özkaynak oranı bir önceki yıla göre 4,8 puan artarak yüzde 127,5 dü- zeyinde gerçekleşmiştir. Sanayi kuruluşları 2021 yılında hızlı bir büyüme göstermiş, ancak bu büyümenin finans- manında özkaynaklar yetersiz kalmıştır. Mali borçların önemli bir bölümü döviz cinsi borçlardan oluşmaktadır. 2021 yılının son aylarında döviz kurlarının artmaya devam etmesi sonucu mali borçların TL karşı- lıkları büyümüş ve bu durum mali borçların özkaynaklara oranındaki artışta etkili olmuştur. CARI ORAN (%) 200 150 100 50 0 20172018201920202021 153,7 147,6 154,9 148,6 147,1 250 200 150 100 50 0 TOPLAM BORÇLARIN ÖZKAYNAKLARA ORANI (%) 20182019202020212017 169,9 203,4 216,6 216,4 241,6MAYIS 2022 71 TEMEL FİNANSAL GÖSTERGELER Finansal Oranlar (%) 500 BSK500 BSK-Özel500 BSK-ISO500 BSK-Kamu 2018201920202021201820192020202120182019202020212018201920202021 Cari Oran (Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Borçlar)147,1147,6154,9148,6146,3147,3155,2149,1136,7142,0150,1147,5160,1153,8149,6137,1 Toplam Borçlar/Aktif Toplamı 67,068,468,470,769,470,670,171,669,069,567,768,743,744,547,456,0 Toplam Borçlar/Özkaynak 203,4216,6216,4241,5226,4239,8234,7252,6222,7227,3209,9219,177,780,290,3127,0 Kısa Vadeli Borçlar/Toplam Borçlar 62,160,360,263,662,560,360,264,170,567,368,372,056,260,659,053,2 Mali Borçlar/Özkaynak 113,4122,9122,7127,5126,5135,5132,4132,0117,3123,1108,7110,242,048,355,581,6 Mali Borçlar/Aktif Toplamı 37,438,838,837,338,739,939,637,436,437,635,134,523,626,829,235,9 Özkaynak/Aktif Toplamı 33,031,631,629,330,629,429,928,431,030,532,331,356,355,552,644,0 ÖZKAYNAKLARIN TOPLAM AKTIFLERE ORANI (%) MALI BORÇLARIN ÖZKAYNAKLARA ORANI (%) 2020 2021 127,5 2019 2018 113,4 2017 92,2 122,7 122,9 2020 2021 29,3 2019 2018 33,0 2017 37,1 31,6 31,6 Özkaynakların aktiflere oranı geriledi. Özkaynakların aktif toplamı içindeki payı, sanayi kuruluş- larının faaliyetlerini ne ölçüde özkaynaklar ile finanse etti- ğini göstermektedir. Bu oranın yüksekliği, mali sağlamlığı yansıtmaktadır. İSO 500’ün özkaynak/aktif toplamı oranı 2020 yılında değişmemiş, 2021 yılında ise 2,3 puan dü- şüşle yüzde 29,3 olmuştur. Yani aktiflerdeki büyümenin daha küçük bir bölümü özkaynaklar ile finanse edilmiştir. Duran varlıkların aktifler içindeki payında düşüş devam etti. 2018 ve 2019 yıllarında yatırım koşullarındaki bozulma, iç talepteki dalgalanmalar ve finansman maliyetlerindeki artışlar duran varlık yatırımlarını sınırlamıştır. 2020’de ve özellikle de 2021 yılında ise duran varlık yatırımları ha- reketlenmiştir. Bunda 2020 yılı için sağlanan uzun vadeli yatırım destek kredileri, 2021 içinse sanayi kuruluşlarının artan iç ve dış talep karşısında yeni kapasite yatırımlarına yönelmesi etkili olmuştur. Bu gelişmeler çerçevesinde 2021 yılında duran varlıklar büyüklüğü yüzde 51,1 artarak 706,2 milyar TL’ye ulaş- mıştır. Bu artışta duran varlıklara sağlanan yeniden de- ğerleme imkanı da etkili olmuştur. Bununla birlikte sanayi faaliyetlerindeki hızlı büyüme 2021 yılında dönen varlıklarda daha hızlı bir büyümeye yol açmış, bu nedenle dönen varlıkların toplam aktifler içindeki payı yüzde 66,9’a çıkarken, duran varlıkların payı yüzde 33,1’e gerilemiştir.72 MAYIS 2022 Sektörel Finansal Oranlar - 2021 (%) Sektörler Cari Oran (Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Borçlar) Toplam Borçlar/Aktif Toplamı Toplam Borçlar/ Özkaynak Kısa Vadeli Borçlar/ Toplam Borçlar Mali Borçlar/ Özkaynak Mali Borçlar/ Aktif Toplamı Özkaynak/ Aktif Toplamı 05-08Madencilik ve taş ocakçılığı260,655,0122,029,691,641,345,0 10Gıda ürünlerinin imalatı128,671,9256,281,4152,942,928,1 11İçeceklerin imalatı179,774,1285,837,0223,057,825,9 12Tütün ürünleri imalatı108,277,9351,998,81,80,422,1 13Tekstil ürünlerinin imalatı154,668,3215,864,0159,250,431,7 14Giyim eşyalarının imalatı126,163,5173,787,165,824,036,5 16Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) 150,871,8254,954,9134,337,828,2 17Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı166,762,6167,563,088,233,037,4 19Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı93,799,111.112,960,65.389,748,10,9 20Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı152,962,9169,672,695,135,337,1 21Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı 261,838,662,866,432,820,161,4 22Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı135,171,0244,979,1114,033,129,0 23Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı139,667,5207,654,7136,144,232,5 24Ana metal sanayii152,965,9193,375,1102,234,834,1 25Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) 189,860,8155,171,630,912,139,2 26Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı145,767,8210,577,943,414,032,2 27Elektrikli teçhizat imalatı159,973,1272,167,6124,633,526,9 28Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı 218,048,694,478,238,319,751,4 29Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı 156,473,2272,566,5131,235,226,8 30Diğer ulaşım araçlarının imalatı199,491,11.019,343,4333,529,88,9 31Mobilya imalatı244,241,972,172,022,112,958,1 32Diğer imalatlar195,872,5263,164,6190,652,527,5 32.1Mücevherat, bijuteri eşyaları ve ilgili ürünlerin imalatı195,872,5263,164,6190,652,527,5 35Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı 111,582,2460,335,2284,550,817,8 Toplam148,670,7241,563,6127,537,329,3Next >