Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2021

< Previous18 TEMMUZ 2022 Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) rakamları da benzer bir seyir izlemiştir. JP Morgan Küresel İmalat PMI Nisan 2020’de 39,8 ile dip yapmış, daha sonra başlayan topar- lanma eğilimi ile 2021 yılına 53,5 seviyesinde başlamıştır. Yılın genelinde imalat sanayi koşullarında iyileşme eğili- mi sürmüş ve endeks 2021’i 54,7’lık güçlü bir ortalama ile kapatmıştır. Yine CPB’nin verilerine göre, 2020 yılında yüzde 5,2 dara- lan dünya ticaret hacmi, 2021 yılında yüzde 10,3’lük güç- lü bir toparlanma sergilemiştir. Bu şekilde dünya ticaret hacmi pandemi öncesi zirve olan 2018 yılı düzeyinin de yüzde 4 civarı üzerine çıkmıştır. İthalat tarafında yüzde 11,5’lik artış ile ABD talebi, ihracat tarafında ise yüzde 20’ye yakın artışla Çin, küresel ticaret hacmindeki toparlanmada öne çıkmıştır. Euro Bölgesi ithalat hacmindeki yüzde 9,3’lük artış da Türkiye’de KOBİ’lerin performansını destekleyen bir fak- tör olmuştur. Küresel ticaret hacmindeki toparlanmada parasal ve mali politikalardan da destek alan ertelenmiş talep, kü- resel tedarik zincirlerindeki değişim ile ortaya çıkan ilave tedarik ve arz güvenliği nedeniyle siparişlerde yaşanan yoğunlaşma etkili olmuştur. Tüm bu gelişmeler karşısında Türkiye’deki KOBİ’ler ih- racat açısından önemli bir başarı elde etmiştir. 2021’de İSO İkinci 500 ihracatı, Türkiye’nin toplam ihracatı ve İSO 500’ün toplam ihracatından daha hızlı büyümüştür. Türk KOBİ’leri esnek yapıları ile hem içeride hem de dı- şarıdaki tedarik zinciri değişimleri, yurtiçinden tedarik, bölgeselleşme ve yakından tedarik gibi yeni eğilimlerin yarattığı fırsatlardan azami ölçüde yararlanmıştır. 2021: Güçlü büyüme, yüksek enflasyon, iyileşen cari denge. Pandeminin vurduğu 2020 yılını yüzde 1,8 ile büyüyerek kapatan nadir ülkelerden biri olan Türkiye 2021 yılında da yüzde 11’lik güçlü bir büyüme performansı sergilemiştir. Bu, İrlanda ve Şili’nin ardından OECD üyeleri içerisinde gerçekleşen en yüksek üçüncü büyüme rakamıdır. Yüksek büyümeye karşın, temelde Türk lirasındaki değer kayıpları nedeniyle 2021 yılında kişi başına gelir, 2020’deki 8.597 dolar seviyesinden 9.539 dolara sınırlı bir iyileşme göstermiştir. Öte yandan bu 2013 yılından bu yana yaşa- nan ilk artış olmuştur. Türkiye ekonomisi küresel enﬂasyonda yaşanan yükseli- şe halihazırda yüksek bir enﬂasyon ile yakalanmış ve bu durum enﬂasyon görünümündeki bozulmayı daha da de- rinleştirmiştir. Tüketici enﬂasyonu yılı yüzde 36,08, üretici enﬂasyonu ise yüzde 79,89 ile kapatmıştır. Her iki rakam da 2001 yılından bu yana yaşanan en yüksek gerçekleş- melerdir. Bu anlamda 2021 yılı yüksek büyümeye aynı zamanda enﬂasyondaki hızlı yükselişin eşlik ettiği bir yıl olmuştur. Enﬂasyon görünümündeki bozulmada, yurtdışında emtia fiyatlarındaki artış ve tedarik darboğazları etkili olurken yurtiçinde ise canlı iç talep ve yılın genelinde Türk lirasın- daki değer kayıpları etkili olmuştur. 2021 yılı, enerji fiyatlarındaki artışa rağmen dış dengenin iyileştiği bir yıl olmuş, cari açığın milli gelire oranı 2020 yı- lındaki yüzde 4,9’dan yüzde 1,7’ye gerilemiştir. Enerji açı- ğının milli gelire oranı yüzde 5,3 gibi yüksek bir seviyede Kaynak: CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis. DÜNYA TICARET HACMI (%) 201920202021 Dünya Ticareti-0,4-5,210,3 Dünya İthalatı-0,4-5,110,7 Gelişmiş Ekonomiler-0,2-5,49,6 ABD-0,4-4,011,5 Japonya0,8-6,04,3 Euro Bölgesi-0,1-8,19,3 Gelişmekte Olan Ülkeler-0,8-4,313,1 Çin-0,23,98,3 Gelişen Asya (Çin Hariç)-2,9-11,320,8 Doğu Avrupa / BDT4,9-4,113,0 Latin Amerika-1,5-11,222,0 Dünya İhracatı-0,3-5,39,9 Gelişmiş Ekonomiler-0,3-6,78,9 ABD-0,5-10,98,2 Japonya-1,6-7,711,8 Euro Bölgesi-0,2-8,58,8 Gelişmekte Olan Ülkeler-0,4-2,611,8 Çin0,60.119,5 Gelişen Asya (Çin Hariç)-1,4-3,916,1 Doğu Avrupa / BDT2,0-2,21,3 Latin Amerika0,6-3,25,6TEMMUZ 2022 19 gerçekleşirken ihracattaki artış sayesinde enerji dışı cari denge yine milli gelire oranla yüzde 3,5 fazla vermiştir. Küresel ölçekte gevşek para politikaları 2021 yılında Tür- kiye ekonomisini de olumlu etkilemiş, 2020 yılında 7,6 milyar dolar giriş ile sınırlı kalan finans hesabı, diğer de- yişle sermaye akımları 29 milyar dolara yükselmiştir. Milli gelire oranla ise aynı dönemde yüzde 1,1’den yüzde 3,6’ya iyileşme yaşanmıştır. 29 milyar dolar kayıtlı serma- ye girişi, 13,7 milyar dolarlık cari açığı finanse etmiş ve 8,1 milyar dolarlık kaynağı belirsiz sermaye girişleriyle (net hata noksan) beraber rezervlerde 23,3 milyar dolarlık ar- tış sağlamıştır. Büyümeye sanayi üretimi ve ihracat öncülük etti. Küresel eğilimlere paralel olarak, büyümeye sanayi üre- timi ve dış talep öncülük etmiş, milli gelir verilerine göre sanayi sektörü üretimi yüzde 16,6, ihracat ise yüzde 24,9 ile genel ekonomiden daha yüksek büyüme oranları ger- çekleştirmiştir. Pandemi öncesi 2019 yılında yüzde 21,8 olan sanayinin GSYH’deki payı yüzde 26’ya yükselmiş, yüzde 11’lik büyü- meye net dış talebin katkısı ise 6,5 puan ile rekor düzeyde gerçekleşmiştir. Türkiye’nin sanayi malı ihracatındaki artışın önemli ne- deni küresel tedarik zincirlerinde yukarıda bahsi geçen dönüşümün 2021 yılında hızlanması olmuştur. Yinelemek gerekirse, alıcılar tedarik güvenliğini sağlamak üzere Asya’ya olan yüksek ithalat bağımlılıklarını azaltmaya başlamış, tedarik kaynakları çeşitlendirilirken yakından tedarik de öne çıkmıştır. Bu eğilimler çerçevesinde Türk sanayi dünya genelindeki alıcılar için önemli bir alterna- tif üretici olarak seçilmiş, Türk sanayi ürünlerine yönelik olarak yüksek bir talep oluşmuştur. İyileşen talebe bağlı olarak imalat sanayinin genelinde kapasite artırım ihtiyacı doğmuş, bu da yatırımları des- teklemiştir. Nitekim GSYH içinde makine ve teçhizat yatı- rımlarının payı yüzde 12,9 ile serinin uzandığı 2009 yılın- dan bu yana en yüksek düzeye ulaşmıştır. 2021 yılında imalat sanayi ortalama kapasite kullanım oranı 2020 yılına göre 4,8 puan artmış ve hafif de olsa pandemi öncesi 2019 yılı ortalamasının da üzerine çık- mıştır. KOBİ olarak kabul edilen üretimde çalışan sayısı- TEMEL GÖSTERGELER nın 50-249 ve 250-499 kişi arasında olduğu işletmelerde kapasite kullanım oranlarındaki artış ise sırasıyla 5,7 ve 5,8 puan ile imalat sanayi ortalamasının üzerinde ger- çekleşmiştir. Bu, KOBİ’lerin talep koşullarında yaşanan iyileşmeden yararlanmakta başarılı bir performans ser- gilediğine işaret etmektedir. Finansman koşulları yılın son aylarında bozuldu. Mart ayında yaşanan merkez bankası başkanı değişimi kaynaklı yaşanan volatilite hariç tutulduğunda 2021 yılı Eylül ayına kadar Türk lirası görece istikrarlı bir görü- nüm sergilemiştir. Nitekim Ocak ile Eylül başı arasındaki dönemde liranın ABD doları karşındaki değer kaybı yüzde 10’nun biraz üzeri ile sınırlı kalmıştır. Eylül ayı itibarıyla TCMB’nin politika faizinde başlattığı indirim döngüsü ise lirada sert değer kayıpları yaşan- masına neden olmuş ve yıla 7,4 seviyelerinden başlayan dolar/TL kuru, 20 Aralık’a gelindiğinde, yüzde 135 yük- selişle 17,5 seviyesinden kapanmıştır. Aralık ayı sonlarında alınan önlemlerin etkisiyle bir mik- tar gerileme yaşansa da dolar/TL kuru yılı yüzde 80 ci- varı yükselişle 13,3 seviyesinde kapatmıştır. Yıl ortala- ması ile hesaplandığında da kur yüzde 27 yükselişle 8,9 olarak gerçekleşmiştir. Merkez bankasının faiz indirimleri, Eylül ile Kasım sonu arasında ticari kredi faizlerinde bir miktar gerileme sağ- lasa da Aralık itibarıyla yaşanan piyasa çalkantısı, kredi faizlerinde de çok hızlı bir sıçramaya neden olmuştur. Ticari kredi faizleri yılı yüzde 24,4 ile yüksek bir sevi- yeden kapatmıştır. Ancak yine de gelinen seviyelerin enﬂasyonun altında olduğunu belirtmek gerekmektedir. Özetle sanayi kesimi için yılın büyük bölümünde uygun seyreden finansal koşullar yılın özellikle son çeyreğinde belirgin şekilde bozulmuştur. Piyasa göstergelerindeki yüksek dalgalanmalar sanayi şirketlerini de etkilemiş ve ileriye dönük beklentilerde bozulma yaşanmıştır. Genellikle orta ve küçük ölçekli sanayi kuruluşlarından oluşan İSO İkinci 500, dünya ve Türkiye ekonomisindeki bu gelişmelerden önemli ölçüde etkilenmiştir.20 TEMMUZ 2022 İSO 500 çalışmasına ek olarak yapılan ilk çalışma 1991 yılında başlatılmış ve 1997 yılına kadar “İSO 500’ü izleyen 250 Büyük Sanayi Kuruluşu” olarak açıklanmıştır. 1997 yılından bugüne kadar da “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO İkinci 500)” çalışması olarak kamu- oyu ile paylaşılmaktadır. İstanbul Sanayi Odası tarafından 50 yılı aşkın süredir hazırlanan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO 500)” çalışması sanayi sektörüne ilişkin en köklü ve kapsamlı araştırma olarak Türk sanayinin gelişimine ışık tutmaktadır. Bu köklü çalışmaya ek olarak 1997’den bu yana yürütülen “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu (İSO İkinci 500)” çalışması da çeyrek asırlık geçmişiyle özellikle küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarının potansiyelini ortaya koymaktadır. İSO İkinci 500 çalışması sanayi sektörü kapsamında ha- zırlanmakta ve sıralamalar üretimden satışlar kriterine göre yapılmaktadır. Bu nedenle büyüklük kriteri kuru- luşların sınai faaliyetleri olmaktadır. Sanayi faaliyetleri başlığı altında madencilik ve taş ocakçılığı, imalat sanayi ve elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemleri sek- törleri yer almaktadır. İSO İkinci 500 çalışmasının temel amacı, İSO 500’ü izle- yen kuruluşların tespit edilmesi olmakla birlikte, sıra- lamada yer alan kuruluşların toplulaştırılmış bilançoları ve gelir tabloları ile karşılaştırmalı analiz ve değerlen- dirmeler de yapılmaktadır. Analiz ve değerlendirmeler temel ekonomik göstergeler, finansal oranlar, karlılık, katma değer ve verimlilik ile teknoloji faaliyetleri başlık- larında gerçekleştirilmektedir. 2021 yılında İSO İkinci 500’de 498 özel, 2 kamu kuru- luşu yer almıştır. 2018 ve 2019 yıllarında 4 olan kamu kuruluşu sayısı 2020’de 3’e, 2021’de ise 2’ye gerilemiştir. Böylece İSO İkinci 500’de kamu sektörü en az firma ile temsil edilirken özel kuruluşların ağırlığı artarak devam etmiştir. 20 İSO İKİNCİ 500, SALGININ ARDINDAN YAŞANAN TOPARLANMANIN KOBİ'LER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİ YANSITIYOR.TEMMUZ 2022 21 TEMEL GÖSTERGELER 2021 yılında İSO İkinci 500 sıralamasında 137 yeni kuru- luş yer almıştır. Bu kuruluşların 80’i geçen yılki İSO 1000 dışından sıralamaya girme başarısı göstermiştir. 57’si ise geçen yıl İSO 500’de iken bu yıl İSO İkinci 500’e gerilemiş- tir. 363 kuruluş ise son iki yılda da İSO İkinci 500 sıralama- sında yer almıştır. 2021 yılında İSO İkinci 500’de yer alan kuruluşlarda en yüksek üretimden net satışlar 980,1 milyon TL (2020 yı- lında 578,9 milyon TL), en düşük üretimden net satışlar ise 444,2 milyon TL’dir (2020 yılında 251,6 milyon TL). İSO İkinci 500 içinde en yüksek istihdama sahip firmanın is- tihdamı 3.516 kişi iken en düşük istihdama sahip firmanın istihdamının 26 kişi olması, değişkenliğin yüksek olduğu- na işaret etmektedir. SIRALAMALAR İSO İkinci 500’de üretimden satışlar, yaratılan katma de- ğer, kar ve ihracat büyüklüklerine göre yapılan sıralama- larda farklı kuruluşlar ilk sıralarda yer almaktadır. İSO 500’den farklı olan bu eğilim 2021'de de devam etmiştir. Üretimden Satışlara Göre En Büyükler 2021 yılında İSO İkinci 500’de üretimden satışlara göre ilk sırada yer alan kuruluş “Ege Seramik San. ve Tic. A.Ş.” olmuştur. Bu kuruluş 2020 yılında İSO 500’de 481. sırada yer almıştır. İkinci sırada “Kozlu Gıda İmalat San. Tic. ve Taşımacılık A.Ş.” bulunmaktadır. Kozlu Gıda, 2020 yılında İSO 500 sıralamasında 363. sıradadır. Üretimden satışlara göre üçüncü kuruluş “Kangal Termik Santral Elektrik Üretim A.Ş.” olmuştur. Bu kuruluş, 2020 yılında İSO İkinci 500’de 7. sırada yer almıştır. ÜRETIMDEN SATIŞLARA GÖRE ILK ÜÇ KURULUŞ Üretimden Satışlar (Net - Satış Vergileri Hariç) KOZLU GIDA İMALAT 979.795.285 TL KANGAL TERMİK SANTRAL 979.671.652 TL EGE SERAMİK 980.095.800 TL 2021 yılında üretimden satışlara göre ilk 10’daki kuruluşlardan sadece ikisi, 2020 yılı ilk 10 kuruluşu arasında bulunmaktadır. En Fazla İhracat Yapan Kuruluşlar İSO İkinci 500 çalışmasında bir başka önemli sıralama en fazla ihracat yapan kuruluşlar sıralamasıdır. Bu sıralama- da, Genel Ticaret Sistemi’ne (GTS) göre ihracat (Fob) dolar değeri kullanılmaktadır. Bilindiği üzere GTS’ye göre; ülkenin ekonomik alanını oluşturan serbest bölgeler, gümrük antrepoları ve ser- best dolaşım alanından yurt dışına çıkan mallar ihracat olarak kabul edilmektedir. 2021 yılında en çok fazla ihracat yapan kuruluş “Hayri Uğur Tekstil A.Ş.” olmuştur. İkinci sırada “Işık Tarım Ürün- leri San. ve Tic. A.Ş.” yer alırken üçüncü sıradaki kuruluş “Empera Halı San. ve Tic. A.Ş.”dir. Yaratılan Katma Değerde En Büyükler İSO İkinci 500 çalışmasında kuruluşlar yarattıkları katma değer (üretici fiyatlarıyla) itibarıyla da sıralanmaktadır. 2021 yılında üretici fiyatlarıyla yaratılan brüt katma değere göre sıralanan ve ilk üç sırada yer alan kuruluşlar isminin açıklanmasını istememiştir. En Fazla Kar Eden Kuruluşlar İSO İkinci 500 çalışmasında kuruluşlar vergi öncesi kar büyüklükleri ile de sıralanmaktadır. 2021 yılında en fazla kar eden ilk 3 kuruluş isminin açıklanmasını istememiştir. 1 2 3 HAYRİ UĞUR TEKSTİL 108.344 IŞIK TARIM ÜRÜNLERİ 106.835 EMPERA HALI 103.580 EN FAZLA IHRACAT YAPAN ILK ÜÇ KURULUŞ Ihracat (Bin $)TEMEL GÖSTERGELER İSO İkinci 500'ün temel göstergeleri, KOBİ niteliğindeki sanayi kuruluşlarının büyüme ve gelişim sürecini yansıtmaktadır.TEMMUZ 2022 23 EKONOMİK BÜYÜKLÜKLER İSO İkinci 500’ün GSYH içindeki payı son yılların en yüksek seviyesinde. İSO İkinci 500, KOBİ’lerin performansını ortaya koyması ne- deniyle Türk sanayinin gelişimi açısından önemli bir role sa- hiptir. Bu nedenle İSO İkinci 500’ün yarattığı katma değerin toplam sanayi katma değeri ve GSYH içindeki payı incelen- mektedir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) milli gelir hesaplarında geçmiş yıllara yönelik olarak yapmış olduğu güncellemeler nedeniyle İSO İkinci 500’ün yarattığı katma değerin toplam sanayi katma değeri ve GSYH içinde aldığı paylar küçük oran- larda da olsa değişebilmektedir. İSO İkinci 500’ün temel fiyatlarla yarattığı brüt katma değerin sanayi sektörü katma değeri içindeki payı 2021 yılında yüzde 4,39 olmuştur. 2020 yılında 0,40 puan artan pay, 2021 yılında oldukça sınırlı bir düşüş göstermiştir. Aynı yılda İSO İkinci 500’ün üretici fiyatlarıyla yarattığı brüt katma değerin GSYH içindeki payı yüzde 1,28 ile son yılla- rın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bir önceki yıla göre artış 0,22 puan olmuştur. Bu veriler, 2021 yılında İSO İkinci 500’ün sanayi sektörünün üzerinde, ancak genel ekonominin altında bir performans gösterdiğini ortaya koymaktadır. Üretici fiyatlarıyla hesaplandığında 2020 yılında İSO İkinci 500, İSO 500’ün yüzde 15,4’ü kadar katma değer yaratırken bu oran 2021 yılında yüzde 18,2’ye çıkmıştır. Katma değer açı- sından 2020 yılından sonra 2021 yılında da İSO İkinci 500 daha başarılı bir performans göstermiştir. Bu sonuçlara göre İSO 1000 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üretici fiyatlarıyla yarattığı katma değerin GSYH içindeki payı 2020 yılında yüzde 7,92 iken 2021 yılında yüzde 8,32’ye yük- selmiştir. İSO 1000 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun temel fiyatlarla yarat- tığı toplam katma değerin Türk sanayi sektörü katma değeri içindeki payı ise 2020 yılında yüzde 23,48 iken 2021 yılında yüzde 25,23’e ulaşmıştır. İSO 1000 performansı 2021 yılında genel sanayinin ve ekonominin üzerinde gerçekleşmiştir. SANAYİ SEKTÖRÜ İÇİNDEKİ PAYI (TEMEL FİYATLARLA BRÜT KATMA DEĞER)(ÜRETİCİ FİYATLARIYLA BRÜT KATMA DEĞER) GSYH İÇİNDEKİ PAYI SANAYI VE GSYH IÇINDEKI PAYLAR (%) 4,39 1,28 2021 4,024,42 0,931,06 2019202024 TEMMUZ 2022 Devamı Diğer Sayfada Temel Göstergeler (TL) A İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu B 498 Özel Sektör Sanayi Kuruluşu C 2 Kamu Kuruluşu B/A (%) C/A (%) Üretimden Satışlar (Net)339.219.551.107337.569.721.7801.649.829.32799,50,5 Net Satışlar384.432.747.805382.752.955.8121.679.791.99399,60,4 İhracat (GTS'ye Göre, Bin $)13.470.00213.469.295706100,00,0 Dönem Karı (V.Ö.)43.920.981.23543.872.648.32848.332.90799,90,1 Dönem Zararı6.221.033.2786.029.194.798191.838.48096,93,1 Dönem Kar ve Zarar Toplamı (V.Ö.)37.699.947.95737.843.453.530-143.505.573100,4-0,4 Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar/Zarar63.676.782.16563.536.634.488140.147.67799,80,2 Toplam Borçlar243.799.509.093242.678.273.0251.121.236.06899,50,5 --Kısa Vadeli Borçlar168.004.004.372166.920.777.4281.083.226.94499,40,6 Mali Borçlar66.054.661.62166.054.661.621-100,0- Diğer Borçlar101.949.342.751100.866.115.8071.083.226.94498,91,1 --Uzun Vadeli Borçlar75.795.504.72175.757.495.59738.009.12499,90,1 Mali Borçlar66.075.833.82766.066.213.5739.620.254100,00,0 Diğer Borçlar9.719.670.8949.691.282.02428.388.87099,70,3 Özkaynak146.528.801.841144.014.606.4072.514.195.43498,31,7 --Ödenmiş Sermaye53.548.970.71750.716.980.5412.831.990.17694,75,3 --Sermaye Yedekleri26.849.880.63926.847.988.7991.891.839100,0- --Kar Yedekleri21.273.110.69220.939.413.662333.697.03098,41,6 --Geçmiş Yıl Karları28.338.475.38128.304.544.71933.930.66399,90,1 --Geçmiş Yıl Zararları14.082.500.79413.550.474.514532.026.28096,23,8 --Dönem Net Karı36.962.503.90036.925.953.41436.550.48699,90,1 --Dönem Net Zararı6.361.638.6956.169.800.214191.838.48097,03,0 Aktif Toplamı390.328.310.929386.692.879.4273.635.431.50299,10,9 --Dönen Varlıklar263.975.093.599260.753.963.9873.221.129.61298,81,2 --Duran Varlıklar126.353.217.330125.938.915.440414.301.89099,70,3 --Maddi Duran Varlıklar86.850.924.47686.604.271.246246.653.23099,70,3TEMMUZ 2022 25 TEMEL GÖSTERGELER Temel Göstergeler (TL) A İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu B 498 Özel Sektör Sanayi Kuruluşu C 2 Kamu Kuruluşu B/A (%) C/A (%) --Diğer Duran Varlıklar39.502.292.85439.334.644.194167.648.65999,60,4 --Birikmiş Amortismanlar69.353.098.38468.875.492.820477.605.56499,30,7 Ücretle Çalışanlar260.959256.4134.54698,31,7 Ödenen Maaş ve Ücretler26.147.233.99625.374.773.995772.460.00197,03,0 Ödenen Faizler13.186.567.73613.186.567.736-100,0- Milli Gelir Anlamındaki Kar31.821.500.26531.977.633.525-156.133.260100,5-0,5 Net Katma Değer (Faktör Fiyatlarıyla)71.155.301.99770.538.975.256616.326.74199,10,9 Amortismanlar10.780.826.32310.724.040.87056.785.45399,50,5 Diğer Dolaylı Vergiler338.082.610322.644.93115.437.67995,44,6 Brüt Katma Değer (Temel Fiyatlarla)82.274.210.93081.585.661.057688.549.87399,20,8 Ödenen KDV + ÖTV9.939.428.8299.903.091.96936.336.86099,60,4 Sübvansiyonlar48.727.36548.727.365-100,0- Brüt Katma Değer (Üretici Fiyatlarıyla)92.164.912.39491.440.025.661724.886.73399,20,8 Başlangıcı Önceki Sayfada26 TEMMUZ 2022 TEMEL GÖSTERGELER VE DEĞİŞİMLER Satışlar önemli ölçüde hızlandı. 2021 yılında İSO İkinci 500’ün üretimden satışları iç ve dış talepteki toparlanmanın yanı sıra enﬂasyon ve döviz kur- larındaki artışın da etkisiyle yüzde 77,5 oranında artmıştır. Bu oran, 2019’daki yüzde 14,2 ve 2020’deki yüzde 21,7 ile kıyaslandığında satışlarda önemli bir hızlanma söz konu- sudur. Yıl sonu TÜFE enﬂasyonu ile arındığında üretimden satışlardaki reel artış yüzde 30,4 olmuştur. İhracat rekor seviyeye ulaştı. İSO İkinci 500’ün ihracatı yüzde 35,4 artarak 13,5 milyar dolara yükselmiş ve tarihsel olarak rekor düzeye ulaşmış- tır. İSO İkinci 500’ün ihracat artış hızı, Türkiye ve İSO 500’ün üzerinde gerçekleşmiştir. Bu durum, nispeten daha küçük ve orta ölçekli kuruluşların dış pazarlara açılma başarısını göstermesi açısından önemlidir. Karlılıkta başarılı bir yıl. İSO İkinci 500 karlılık açısından da başarılı bir yıl geçirmiş- tir. 2020 yılında karlılıkta sağlanan önemli artışların ardın- dan 2021 yılında vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı yüzde 87,8; faiz, amortisman ve vergi öncesi kar ve zarar toplamı (FAVÖK) ise yüzde 86,4 oranında artmıştır. Ancak yüksek oranlı bu performansa rağmen karlılık artış oran- ları, İSO 500’ün (vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı yüzde 137,2 ve FAVÖK yüzde 119,7) altında kalmıştır. İşletme sermayesi ihtiyacı daha çok borçlanma ile karşılandı. İSO İkinci 500’de borçlanma önemli ölçüde hızlanırken va- desi yapısı kısalmıştır. 2021 yılında toplam borçlar yüzde 86,9 oranında artarken kısa vadeli borçlardaki artış yüzde 97,8 ile daha yüksek gerçekleşmiştir. Uzun vadeli borçlar- daki artış ise yüzde 66,6 olmuştur. Benzer şekilde mali borçlar yüzde 75,9 oranında artarken kısa vadeli mali borçlardaki artış yüzde 96,7 ile daha yük- sek olmuş ve uzun vadeli mali borçlardaki artış da yüzde 59,1 ile geçen yıla göre hızlı bir artışa işaret etmiştir. Diğer yıllardan farklı olarak 2021 yılında diğer borçlar da yüzde 102 oranında artarak iki katını aşmıştır. Kısa vadeli diğer borçlardaki artış yüzde 98,5 ile daha sınırlı iken uzun vadeli diğer borçlardaki artış yüzde 146,6 ile daha yüksektir. 2021 yılında borçlanma hızlanırken vade yapısı da kısal- mıştır. Salgının ardından yaşanan hızlı toparlanma ve yük- selen enﬂasyon nedeniyle artan işletme sermayesi ihtiya- cı daha çok borçlanma (özellikle kısa vadeli borçlanma) yolu ile karşılanmıştır. Karlılıktaki artış özkaynakları destekledi. İSO İkinci 500’de özkaynaklar yüzde 74,6 ile geçmiş yılla- rın oldukça üzerinde güçlü bir artış sergilemiştir. Yıl sonu TÜFE enﬂasyonu dikkate alındığında özkaynaklardaki reel artış yüzde 28,3 olmuştur. Karlardaki artış özkaynak bü- yümesini önemli ölçüde desteklese de özkaynaklardaki artış toplam bilanço büyümesinin (yüzde 82,1) altında kal- mıştır. Ödenen faizlerdeki artış üç haneye ulaştı. İSO İkinci 500’de ödenen faizler 2020 yılındaki yüzde 3,1’lik sınırlı artışın ardından 2021 yılında yüzde 112,3 oranında artış göstermiştir. İç ve dış telepteki toparlanmanın yanı sıra enﬂasyon ve döviz kurlarındaki artış, satış ve karlılık performansına olumlu etkilemiştir.Next >