< Previous28 TEMMUZ 2022 Temel Göstergelerde Değişimler (%) 201920202021 Üretimden Satışlar (Net)14,221,777,5 Net Satışlar13,523,274,6 İhracat9,41,235,4 Dönem Karı (V.Ö.)8,080,490,9 Dönem Zararı-22,533,4111,8 Dönem Kar ve Zarar Toplamı (V.Ö.)17,690,287,8 Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar/Zarar-5,655,986,4 Toplam Borçlar1,033,586,9 Kısa Vadeli Borçlar4,831,497,8 Uzun Vadeli Borçlar-5,837,566,6 Mali Borçlar-1,736,175,9 Kısa Vadeli Mali Borçlar-3,130,396,7 Uzun Vadeli Mali Borçlar-0,541,159,1 Özkaynak17,822,374,6 Aktif Toplamı7,328,982,1 Duran Varlıklar1,419,075,5 Ödenen Faizler-8,93,1112,3 Net Katma Değer (Faktör Fiyatlarıyla)9,137,559,0 Brüt Katma Değer (Temel Fiyatlarla)10,433,962,0 Brüt Katma Değer (Üretici Fiyatlarıyla)10,033,373,0 Ödenen faizlerin üç haneli artışında, 2020 yılında kamu tarafından sağlanan kredilerin faiz ödemelerinin 2021 yı- lında yapılmasının yanı sıra özellikle yılın sonlarına doğru artan faiz oranları ve döviz kurları da etkili olmuştur. Katma değerlerde güçlü artışlar yaşandı. İSO İkinci 500’ün yarattığı katma değerler hesaplanan üç ayrı göstergeye göre yüksek artışlar göstermiştir. 2021 yı- lında faktör fiyatlarıyla net katma değer yüzde 59, temel fiyatlarla hesaplanan brüt katma değer yüzde 62 ve üre- tici fiyatlarıyla hesaplanan brüt katma değer yüzde 73 artmıştır. 2021 yılındaki artış hızları 2020’nin yaklaşık iki katı olarak gerçekleşmiştir. Bu yüksek oranlı artışlarda, katma değer hesaplamasında kullanılan milli gelir anlamında kar bü- yüklüğündeki artış belirleyici olmuştur. Katma değer artışları yıl sonu TÜFE enflasyonu ile arındırıl- dığında her üç göstergede de sırasıyla yüzde 16,9, yüzde 19 ve yüzde 27,1'lik reel artışlar gerçekleştiği görülmektedir.30 TEMMUZ 2022 TEMEL GÖSTERGELERDE REEL DEĞİŞİMLER TEMEL GÖSTERGELERDE REEL DEĞIŞIMLER (%) 201920202021 Üretimden Satışlar (Net)2,16,230,4 Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar/Zarar-15,636,037,0 Finansman Giderleri-28,62,457,5 Dönem Kar ve Zarar Toplamı (V.Ö.)5,266,038,0 Toplam Borçlar-9,716,537,4 Özkaynak5,36,728,3 TÜFE Yıllık Değişim11,8414,6036,08 İSO İkinci 500’ün temel göstergelerindeki nominal gelişmeler fiyat artışlarından etkilendiği için seçilmiş temel göstergelerdeki büyü- meler yıl sonu tüketici enflasyonundan arındırılmakta ve böylece reel gelişmeler yansıtılmaya çalışılmaktadır. 2021 yılında üretimden satışlarda yüzde 30,4 oranında reel artış yaşanmıştır. 2020 yılının oldukça üzerinde gerçekleşen bu oran, satışlardaki hızlanmayı işaret etmesi açısından önemlidir. Yine karlarda da reel olarak yüksek artışlar söz konusudur. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar ve zarar toplamı 2020 yılında reel olarak yüzde 36 oranında artarken 2021 yılında yüzde 37 oranın- da büyümüştür. Benzer şekilde vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı da 2020 yılında reel olarak yüzde 66 oranında artarken 2021 yılında yüzde 38 ile yine oldukça yüksek oranlı bir reel artış göstermiştir. Aynı yılda reel olarak aktif toplamı yüzde 33,8, toplam borçlar 37,4, özkaynaklar yüzde 28,3 oranında büyümüştür. Karlardaki artış öz- kaynakları desteklese de borçlardaki artışın daha yüksek olması, firmaların büyümeyi daha fazla borçlanarak finanse ettiğini gös- termektedir. Buna bağlı olarak borç/özkaynak dengesindeki bo- zulma 2021 yılında da devam etmiştir. Yine 2020 yılında reel olarak sadece yüzde 2,4 artan finansman giderleri, 2021 yılında yüzde 57,5 ile yüksek oranlı reel artış gös- termiştir. Temel göstergelerdeki reel değişimler, 2021 yılındaki normalleş- meye paralel olarak iç ve dış talepteki hızlı toparlanmanın sonuç- larını yansıtmaktadır. satış ve karlılık göstergelerinde yüksek oranlı reel artışlar yaşanmıştır. 2021'de REEL DEĞIŞIMLER (%) %37,4 %28,3 %38,0 %37,0 Toplam Borçlar Özkaynak Dönem Kar ve Zarar Toplamı (V.Ö.) Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar/Zarar32 TEMMUZ 2022 İLK 50 KURULUŞUN AĞIRLIĞI İlk 50 kuruluşun ağırlığı yine farklı eğilimler gösterdi. 2021 yılında İSO İkinci 500’de ilk 50 kuruluşun aldığı pay- lar farklı gelişmeler göstermiştir. Söz konusu paylar, bazı göstergelerde azalırken bazı göstergelerde ise artmıştır. İlk 50’de yer alan kuruluşların toplam üretimden satışlar içindeki payı 2020 yılında yüzde 14,3 iken 2021 yılında yüz- de 14’e inmiştir. Bu düşüş ilk 50 kuruluşun üretimden satışlarının, diğer 450 kuruluşun üretimden satışlarından sınırlı ölçüde daha yavaş büyüdüğünü göstermektedir. Üretimden satışlar itibarıyla ikinci ellilik grubun payı ise yüzde 12,8 ile aynı kalmıştır. Diğer ellilik grupların paylarında sınırlı değişim- ler yaşanmıştır. İlk 50 kuruluşun üretici fiyatlarıyla yaratılan brüt katma değer içindeki payı 2021 yılında 0,4 puan artarak yüzde 13,6’dan yüzde 14’e yükselmiştir. 50’lik Gruplara Göre Dağılım (%) Üretimden Satışlar (Net) Brüt Katma Değer (Üretici Fiyatlarıyla) Dönem Kar ve Zarar Toplamı (V.Ö.) Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar/Zarar Ihracat Ücretle Çalışanlar Ortalaması 1 - 5014,014,015,515,514,713,2 51 - 10012,813,017,713,412,313,4 101 - 15011,811,511,112,211,210,3 151 - 20011,014,68,210,711,58,5 201 - 25010,29,412,09,410,010,2 251 - 3009,38,66,99,29,911,3 301 - 3508,79,211,19,48,39,1 351 - 4008,06,44,27,19,39,5 401 - 4507,46,77,16,66,17,2 451 - 5006,86,66,36,46,67,4 Toplam100,0100,0100,0100,0100,0100,0 50’lik grupların vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı içindeki payı yıldan yıla önemli değişikler göstermektedir. İlk 50 kuruluşun payı 2020 yılında yüzde 15,7 iken 2021 yılında yüzde 15,5’e inmiştir. İkinci 50’lik grubun payı ise yüzde 12,4’ten yüzde 17,7’ye yükselmiştir. İlk 100 kuruluş, İSO İkinci 500’ün toplam karının 2020 yılında yüzde 28,1’ini oluştururken bu pay 2021 yılında yüzde 33,2’ye çıkmıştır. 50’lik grupların kar payları 2021 yılında oldukça dengesiz dağılmıştır. İlk 50 kuruluşun FAVÖK içindeki payı 2020'de yüzde 13,8 iken 2021 yılında 1,7 puan artmış ve yüzde 15,5 olmuştur. İlk 50 kuruluşun ihracat içindeki payı ise 2020 yılında yüz- de 13,6 iken 2021 yılında 1,1 puan artarak yüzde 14,7’ye yükselmiştir. İlk 50 kuruluşun ihracat payındaki artış, di- ğer firmalara göre daha yüksek ihracat performansı sağ- landığını göstermektedir. İlk 50 kuruluşun ücretle çalışanlar içindeki payı 2020 yılında yüzde 12,8 iken 2021 yılında yüzde 13,2’ye yük- selmiştir.34 TEMMUZ 2022 İSO İkinci 500’de ihracat rekoru kırıldı. 2021 yılında iktisadi ve sosyal faaliyetlere geri dönüş ve ekonomilerdeki hızlı toparlanmaya bağlı olarak küresel ticarette önemli bir büyüme yaşanmıştır. Dünya ticareti her çeyrek daha yüksek gerçekleşmiştir. Dünya ticaretindeki bu büyüme, Türkiye’nin ihracatını po- zitif etkilerken küresel tedarik zincirlerindeki değişim de önemli bir ilave tedarik talebi yaratmıştır. Bütün bu gelişmelerin etkisiyle 2021 yılında Türkiye’nin toplam ihracat artışı yüzde 32,8, sanayi ihracatı artışı yüz- de 33,2 ile birbirine oldukça yakın gerçekleşmiştir. Aynı yılda İSO İkinci 500’ün ihracatı ise yüzde 35,4 oranın- da artarak 13,5 milyar dolar ile rekor seviyeye ulaşmıştır. İSO İkinci 500’ün ihracatı, Türkiye’nin toplam ihracatı ve toplam sanayi ihracatından daha hızlı büyümüştür. Buna bağlı olarak İSO İkinci 500’ün Türkiye toplam ihra- catı içindeki payı yüzde 6, sanayi ihracatı içindeki payı ise yüzde 6,2 olmuştur. Bu oranlar, 2020 yılı oranlarının üze- rinde gerçekleşmiştir. 20 sektörde ihracat artışı gerçekleşti. 2021 yılında İSO İkinci 500’ün sektörel ihracat perfor- mansları daha çok artış yönünde gerçekleşmiştir. İhracatın ana sektörler itibarıyla performansları değer- lendirildiğinde, imalat sanayi ihracatı yüzde 35,6 artmıştır. 2021 yılında madencilik ve taş ocakçılığı ihracatı yüzde 22 yükselirken elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistem- leri sektöründe ihracat yapılmamıştır. 2021 yılında İSO İkinci 500’ün ihracatının yüzde 98,7’si imalat sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar tarafından gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla ihracatta ima- lat sanayi sektörlerinin performansı belirleyici olmuştur. 2021 yılında imalat sanayinde 20 sektörün ihracatı artar- ken 3 sektörün ihracatı gerilemiştir. İmalat sanayinde ihracatı büyük sektörler içinde en yük- sek artışlar yüzde 49,9 ile elektrikli teçhizat imalatı sana- yinde, yüzde 49,4 ile gıda ürünlerinin imalatı sanayinde, yüzde 37,3 ile ana metal sanayinde ve yüzde 36,5 ile teks- til sanayinde gerçekleşmiştir. İhracat artışları metal eşya sanayinde yüzde 59, makine ve ekipman sanayinde yüzde 93,8, mobilya sanayinde yüzde 115,5 ve giyim eşyaları sa- nayinde ise yüzde 11,5 olmuştur. 2021 yılında motorlu kara taşıtları sanayi ihracatı yüzde 11,9, kimyasallar ve kimyasal ürünler sanayi ihracatı yüz- de 5,8, kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması ihracatı yüzde 57,6 oranında gerilemiştir. TÜRKIYE TOPLAM IHRACATI IÇINDEKI PAYLAR (%) 202020212019 İHRACAT PERFORMANSI IHRACAT PERFORMANSI 201920202021 Türkiye İhracatı (Milyar Dolar) 180,8169,6225,2 Türkiye Sanayi İhracatı (Milyar Dolar) 175,1163,5217,9 İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu İhracatı (Milyar Dolar) 9,89,913,5 İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu İhracatının Toplam Türkiye İhracatındaki Payı (%) 5,45,96,0 İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu İhracatının Türkiye Sanayi İhracatındaki Payı (%) 5,66,16,236 TEMMUZ 2022 İhracatın Sektörel Dağılımı Sektörler Ihracat (Bin $)Dağılım (%) Değişim (%) 2020202120202021 05-08Madencilik ve taş ocakçılığı144.736176.6421,51,322,0 10Gıda ürünlerinin imalatı1.039.8441.553.90510,511,549,4 11İçeceklerin imalatı19.81228.0450,20,241,6 12Tütün ürünleri imalatı37.478104.3720,40,8178,5 13Tekstil ürünlerinin imalatı1.391.4691.899.12814,014,136,5 14Giyim eşyalarının imalatı1.065.0511.187.14110,78,811,5 16Ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç)76.034113.4380,80,849,2 17Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı218.391319.1892,22,446,2 18Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması99.30242.0861,00,3-57,6 19Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı25.60231.1260,30,221,6 20Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı804.858758.3278,15,6-5,8 21Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı23.394114.3220,20,8388,7 22Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı543.049780.2285,55,843,7 23Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı501.982793.2355,05,958,0 24Ana metal sanayii1.163.5421.597.64511,711,937,3 25Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)467.876743.8554,75,559,0 26Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı41.899111.8600,40,8167,0 27Elektrikli teçhizat imalatı680.4961.019.9086,87,649,9 28Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı256.386496.7662,63,793,8 29Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı1.110.386978.38011,27,3-11,9 30Diğer ulaşım araçlarının imalatı62.593254.6360,61,9306,8 31Mobilya imalatı143.365308.9111,42,3115,5 32Diğer imalatlar27.96745.4420,30,362,5 32.1Mücevherat, bijuteri eşyaları ve ilgili ürünlerin imalatı27.96745.4420,30,362,5 35Elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretim ve dağıtımı181-0,0-- Toplam9.948.06313.470.002100,0100,035,4Next >