< Previous“STARTUP BAŞARI REHBERİ” DOSYA Dijital Dönüşüm 12 MADDEDE 68KASIM 2022 Türkiye’deki startup şirketlerinin büyümesine yardımcı olmak için KPMG Türkiye, Startup Başarı Rehberi’ni hazırladı. Rehberde startuplar için pazara girişten markalaşmaya, vergi mevzuatından teşviklere kadar pek çok konuda bilgi veriliyor. Düşük başlangıç sermayeleri ve sayıca küçük ekipleri ile önemli cirolar elde eden startuplar, ekonomilere gelir, istihdam ve inovasyon sağlıyor. Strateji, finans, hukuk, vergi ve muhasebe alanları başta olmak üzere startupların bilgi ihtiyacı duyacağı başlıca konular, KPMG Private Enterprise ekibi tarafından hazırlanan “Startup Başarı Rehberi”nde 12 alan kapsamında öneriler şeklinde ele alınıyor. İSO SANAYİ6970 KASIM 2022 İ novasyon ve startup’lar ülke ekonomileri için oldukça önemli bir büyüme motoru haline geldi. Teknolojik gelişmeler sayesinde girişimciler, ufak ekiplerle yola çıkıp, çok ciddi ciro elde eden şirketler haline geldi. Bu kapsamda KPMG Türkiye, ülkemizde yer alan startup şirketlerine büyüme yolculuklarında yol gösterecek Startup Başarı Rehberi’ni kamuoyu ile paylaştı. KPMG Private Enterprise ekibi tarafından hazırlanan “Startup Başarı Rehberi”nde, strateji, finans, hukuk, vergi ve muhasebe alanları başta olmak üzere girişimcilerin girişim yolculukları boyunca ihtiyaç duyacakları önemli konular ele alınıyor. Araştırmada tecrübeli danışmalar startup’lara ışık tutacak tavsiyelerde bulunuyor, önemi bilgiler paylaşıyor. Rehberde yer alan 12 alan kapsamında sunulan öneriler şöyle anlatılıyor: 1. DEĞER ÖNERİSİNİ ORTAYA KOYUN Girişiminizin ortaya koyduğu değer önerisi ile ürün ve hizmetlerinizin faydalarını paydaşlarınıza aktarabilirsiniz. Doğru bir değer önerisi ile müşteri deneyimizini güçlendirebilir ve pazar payınızı artırabilirsiniz. Raporda paylaşılan bilgilere göre etkili bir değer önerisi, şirketinizin rakiplerden ayrışmasını sağlarken, pozitif bir algı oluşturabilmesine yardımcı olur. Değer önerinizi tasarlarken maliyet, satış artışı, izlenebilirlik, kullanım kolaylığı gibi bir fayda ile ilişkilendirmeniz kritik. Ancak değer önerisi oluşturulmadan önce pazarın incelenmesinde fayda var. Bununla beraber hedef müşterilerin talep ve ihtiyaçlarının belirlenmesi de oldukça mühim. Raporda değer önerisi belirlemenize yardımcı olacak sorular da paylaşılıyor. Değer önerisi yatırım alma konusunda da kritik bir öneme sahip. Bu kapsamda rapor, yatırım sunumlarında yer verilmesi gereken başlıkları öne çıkarıyor. 2. ŞİRKET YAPINIZA KARAR VERİN Startup’ınızı kurma, aşamasında tüzel kişiliğinizin türünün seçimi girişiminizin temellerini atmak adına önemli bir role sahip. Bu temeli oluştururken seçeceğiniz şirket türü; faaliyetlerinizi yürütürken özellikle yasal, vergi, yönetim ve kişiler ile organların sorumlulukları alanlarında sizin için en uygun yapıyı kurmak bakımından büyük önem taşıyor. Girişiminizin kurulma aşamasında tüzel kişiliğin türünün seçimi, ilerleyen süreçte izleyeceğiniz yolun da belirleyicisi olabilir. Rehberde anonim şirket ve limited şirket arasındaki farklar detaylı bir şekilde aktarılıyor. Rehbere göre, şirket tipini seçerken sermaye miktarı, ticari risk, iş hacmi, ortaklık yapısı gibi unsurları dikkate almanız gerekiyor. Girişiminizin değerini en iyi noktaya getirmek için vergilendirme, hisse devirleri, ortaklık sorumlulukları alanlarında avantajlı bir pozisyon yakalamanız öneriliyor. Girişimcilerin, her şirket tipine ilişkin kuruluş, yönetim, büyüme, küçülme, ortak alma, ortaklıktan çıkma koşullarını özümseyerek bir yol haritası çizmesi mühim. 3. MUHASEBE VE RAPORLAMA SÜREÇLERİ Bir girişimde etkin bir finansal yönetim ve gerçekçi bir performans takibi; doğru, tutarlı ve yasal mevzuatlarla uyumlu mali veriler ile sağlanabilir. Bu nedenle girişimlerin hayat döngüsü içinde yasal gereksinimleri yerine getiren ve yönetime şirketin performansı hakkında etkin raporlama sağlayan finansal süreçlerin oluşturulmasına ihtiyaç vardır. Girişimlerin başarılı bir finansal planlama ve yatırım süreci için etkin bir finansal yönetim ve raporlama alt yapısına sahip olmaları gerekiyor. Bu bağlamda rehber, muhasebe kayıt süreci, vergi beyannamelerinin hazırlanması süreci, bordro ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yükümlülüklerinin yerine getirilmesi süreci ve finansal planlama ve raporlama süreçlerini detaylandırıyor. 4. MARKANIZI OLUŞTURUN Markanız, şirketinizin en önemli değerlerinden biri. Rehberde girişimlerin markalarını oluştururken, rekabet eksenini analiz etmesi tavsiye ediliyor. Bu kapsamda müşterilerin 360 derece değerlendirilmesi, hedef kitlenin iyi detay analizi, rakip şirketlerin pazardaki konumlanması ve sektörün SWOT analizi adımları izlenmeli. Bu adımları ise girişiminizin amacının tanımlanması ve misyonunun oluşturması takip ediyor. Marka amacınızı ve misyonunuzu tasarlarken girişiminizin diğer şirketlere göre nasıl farklılaştığına odaklanmakta fayda var. Sonraki adımda marka adınızı ve görsel kimliğinizi belirlemek yer alıyor. Marka adınızı belirlerken, girişiminizin değer önerisini mutlaka ortaya koymanız gerekiyor. Ayrıca özgün bir isim ile ilerlemenin size avantaj sağlayacağını belirtelim. Markanızın görsel kimliğini inşa ederken, genel görüntü ve tasarımların marka değerleri ve kimliğiyle örtüşmesine özen göstermeniz mühim. Bunun ötesinde müşteriyle olan tüm DOSYA Dijital DönüşümİSO SANAYİ 71 göre, şirket değerlemesindeki en kritik soru “değerlemenin amacı” olmalı. Değerlemenin amacına göre değer tanımı, kapsam ve yapılacak değerleme analizinin derinliği değişebilir. Bu anlamda ilk olarak ihtiyaç net olarak belirlenmeli ve buna göre bir değerleme planı yapılmalı. Rehberde uzmanlar, startup değerlemelerinde en önemli faktörün tutarlı ve piyasa veya üçüncü parti verilerle desteklenebilen bir “iş planı” hazırlanması olduğunu belirtiyor. Doğru hazırlanan, farklı senaryolara göre uyarlanabilen bir “iş planı” startup değerlemelerini kolaylaştırıyor. etkileşimlerde iyi bir müşteri deneyimi yakalaması için basit ve anlaşılır mesajları verdiğinize emin olmalısınız. Markanızın her zaman her platformda girişiminin değerleriyle uyumlu ve tutarlı olması gerektiğini unutmayın. 5. STARTUP’IN DEĞERİNİ BELİRLEYİN Hepimizin bildiği üzere girişimler, yatırımcılardan yatırım alarak büyüme modeliyle ilerliyor. Bu noktada yatırımcılar; startup’ın hedeflediği şirket değerini, iş planı, fizibilite ve nakit akımlarına dayalı olarak sunabilmesini bekler. Rehberde şirket değerlemesini belirlerken izleyebileceğiniz yollar detaylı bir şekilde aktarılıyor. Paylaşılan bilgilere 72 KASIM 2022 DOSYA Dijital Dönüşüm 6. VERGİ PLANLAMANIZI YAPIN Kuruluş aşamasında vergi planlaması yapılması göz ardı edilmemesi gereken bir konu. Gerek yasal mevzuata uyum sağlanması gerekse de mali ve vergisel avantajlardan zamanında eksiksiz faydalanılması hiç şüphesiz ki işinize önemli bir değer kazandırır. Startup’ların kuruluş aşamasında vergi planlaması yapması da öncelikli konular arasında yer alıyor. Rehberde yer alan bilgiler, vergi mükellefiyeti oluşturulması, tabi olunacak mali yükümlülükler, vergi cezaları ve yaptırımları başlıklarıyla ele alınıyor. Girişimin daha ilk aşamalarında konusunda uzman vergi danışmanlarından görüş alınması tavsiye ediliyor. Böylece ileride karşınıza çıkabilecek vergilere karşı hazırlıklı olabilir ve teşviklerden yararlanarak vergi yükünün optimize edilmesini sağlayabilirsiniz. 7. DEVLET TEŞVİKLERİNDEN YARARLANIN Girişimcilerin yararlanabileceği finansman destekleri olarak mikro kredi, girişim sermayesi, KOBİ borsaları, kredi garantisi, çeşitli vergi muafiyetleri, yatırım indirimi, enerji desteği, kolaylaştırılmış kredi desteği ve hibe desteği gibi uygulamalar öne çıkıyor. Ülkemizde girişimciliği destekleyen pek çok kurum ve kuruluş bulunsa da bunlar arasında en önemli destekleri kamu kurumları oluşturuyor. Rehberde yer alan bilgilere göre, girişimciler, KOSGEB destekleri, TÜBİTAK destekleri, araştırma geliştirme faaliyetlerine yönelik destekler, teknoloji geliştirme bölgeleri destekleri, ihracat destekleri ve yatırım teşvik sistemi desteklerinden faydalanabilir. 8. SERMAYENİZİ YÖNETİN Sermayenin kaynak kullanımı ve yeni fon bulma ihtiyacına ilişkin doğru zamanlamanın planlanması bir girişimin beyin takımının ilk adımı itibari ile düşünmesi gereken en önemli konulardan birisidir. Sermayenin kaynak kullanımı ve yeni fon bulma ihtiyacına ilişkin doğru zamanlamanın planlanması, girişim yolculuğunda pek çok dinamiği değiştirebilir. Rehberde incelenen temel yatırımcı çeşitleri arasında kuluçka merkezleri, hızlandırma programları, devlet teşvik ve hibeleri, melek yatırımcılar, kitlesel fonlama, finansal yatırımcılar/ disk sermayeleri (VC) ve özel girişim sermayeleri (PE) ve stratejik yatırımcılar yer alıyor. Buna ek olarak yatırım turları da mercek altına alınıyor. 9. YURT DIŞINA AÇILIN Uluslararası operasyonlara ve müşterilere İSO SANAYİ 73 sahip olmak gelir büyümesinin sürdürülebilir ve sağlıklı olmasını sağlıyor. Ayrıca şirketin kendisini geliştirmesine katkıda bulunuyor. Küreselleşen ekonomide girişimler, uluslararası operasyonlar yürütmenin avantajlarını erken dönemlerde yol haritasına eklemeli. Bu noktada startup’ların yurt dışına açılmadan önce riskleri ve olası sonuçlarını iyi anlamak için şirketin kurumsal yapısının uluslararası pazarlarda sizi temsil etmeye uygun olması şart. Bununla beraber farklı ülkelerin hizmet beklentilerini karşılama konusu da değerlendirilmeli. Gireceğiniz bu yeni pazarın vergi ve regülasyonları da detaylı bir şekilde incelenmeli. Vergi oranlarının karlılık hedeflerini karşılamasına dikkat edilirken, yasalara uymanın masrafları ve şirket üzerindeki etkileri hesaplanmalı. Rehberde yurt dışına açılma sürecinde döviz riskleri, dil ve kültür farklılıkları ve sermaye konularına da dikkat çekiliyor. 10. VERİ VE TEKNOLOJİDEN FAYDALANIN Teknoloji insanlığın varlığından bu yana sürekli gelişerek insanlık adına hizmet ediyor, bu gelişmeler insanoğlunun hakimiyet gücünü artırarak değişikliğin ve dönüşümün önünü açıyor. Startup’lar teknolojik gelişmeler sayesinde etkin iletişim, üretkenlik artışı, iş operasyonlarının ve süreçlerinin otomatikleştirilmesi, iş maliyetlerinden tasarruf edilmesi konusunda daha fazla seçeneğe sahip. Startup’lar sektördeki dev rakipleriyle rekabet etmek amacıyla işlerini yerel pazarlardan uluslararası pazara dönüştürmek için en son yazılım ve uygulamalar, yüksek hızlı internet ve IoT kullanmalı. Ayrıca rehberde girişimlerin verimli bir veri stratejisi oturtması öneriliyor. Bu kapsamda faaliyetlerin verimliliğini ölçebilmek adına anahtar performans göstergeleri belirlenmeli. Böylece operasyon sırasında gidilen doğrultunun etkinliği kolayca takip edilebilecek. Bu metrikleri ölçebilmek adına gerekli verilerin belirlenmesi, verilerin nasıl toplanacağı ve nasıl depolanacağı konuları da netleştirilmeli. 11. DENETİM VE UYUM GEREKSİNİMLERİNİ YERİNE GETİRİN Rehbere göre, girişiminizin finansal kayıtlarının bağımsız bir şekilde denetlenmesi, potansiyel yatırımcılar karşısında duruşunuzu güçlendirebilir. Böylece bankalar, tedarikçiler ve müşterilerle daha iyi bir pazarlık edebilme imkanına kavuşursunuz. Rehberde finansal raporlama ihtiyaçlarının, startup’ların büyüme aşamasına göre değişiklik gösterdiği belirtiliyor. Bunlar, kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar, büyük boy işletmeler, orta boy işletmeler ve küçük ve mikro boy işletmeler olarak öne çıkıyor. Erken bir aşamada bir dış denetimi ertelemenin faydaları olsa da girişimiz yüksek bir seviyede büyüme yaşamaya başladığında geçmiş dönemlerin denetimlerini tamamlamak zor olabilir. 12. KURUMSAL YÖNETİMİNİZİ GELİŞTİRİN Kurumsal yönetim; kurum içindeki süreçlerde verimliliğin artması, sürdürülebilirlik, kurum hafızasının oluşması, raporlama ve verimlilik gibi birçok konuda girişimcilere ve kuruma yol gösteriyor. Kurumsal yönetim yaklaşımıyla birlikte çalışanların, yatırımcıların ve müşterilerin de dahil olduğu tüm paydaşların çıkarlarının dengelenmesi hedeflenmeli. Yönetim kurulu yapınızı oluşturmak, komiteler ve çalışma esaslarını belirlemek ve politika ve prosedürlerinizi netleştirmek girişiminizde kurumsal yönetimi hayata geçirmek için izleyebileceğiniz adımlar arasında yer alıyor. 74 l KASIM 2022 MERCEK Doğal Gaz Fiyat Artışı MALİYETLERİ ZORLUYOR DOĞAL GAZ FİYAT ARTIŞLARIİSO SANAYİ 75 2020 başında Avrupa doğal gazının ortalama megavat fiyatı 15 euro civarındayken, Ağustos 2022 sonu itibarı ile bu rakam 339 euro’yu buldu. İGDAŞ’dan derlenen aylık verilere göre 300 bin 1 ila 800 bin metreküp arasında kullanım yapan serbest tüketicilere uygulanan birim fiyatı son bir yılda yüzde 582 oranında artarken, bu oran 800 bin metreküp üzerinde kullanım yapan tüketiciler için ise yüzde 642 oldu. Sanayici bu fiyat artışları ile rekabetçi bir maliyet oluşturmakta zorlanıyor.76 KASIM 2022 C ovid-19 salgınının yayılımını önlemek için 2020 başlarında tüm dünyada uygulanan kapanma önlemleri ekonomik aktivitede tarihi bir daralmaya yol açarken, enerji talebinde ve dolayısıyla fiyatlarda da büyük düşüşlere sebep oldu. 2021’de ise aşılamaya bağlı olarak iktisadi ve sosyal hayatta normalleşmenin beklenenden daha hızlı bir şekilde devreye girmesiyle talepte de ani bir canlanma meydana geldi. Arzın bu canlanmaya yeterince cevap verememesi, emtia fiyatlarında artış eğilimine yol açtı. Pandeminin yarattığı dengesizlik henüz ortadan kalkmamışken, 2022 yılı Şubat ayında patlak veren Ukrayna-Rusya savaşı dengesizlikleri bütünüyle artırdı. Batı’nın Rusya’ya karşı devreye aldığı yaptırımlara karşılık Rusya da doğal gaz kartını devreye soktu ve Kuzey Akım 1 hattından Batı’ya gaz sevkiyatını önemli ölçüde azalttı. AVRUPA DOĞAL GAZ FİYATLARINDA TARİHİ YÜKSEK SEYİR SÜRÜYOR Gelinen noktada küresel ekonomi 1970’lerin petrol krizinden bu yana görülen en şiddetli emtia kriziyle karşı karşıya bulunuyor. Eylül ortası itibarıyla küresel ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve AB’nin elektrik talebini azaltacak tedbirleri açıklamaya başlamasıyla fiyatlarda gerileme yaşansa da özellikle Avrupa doğal gaz fiyatlarında tarihi yüksek seyir sürüyor. Rakamlara bakıldığında, pandemi öncesi 2019 yılı son çeyreğinde Avrupa doğal gazının ortalama megavat fiyatı 15 euro civarlarındayken, pandeminin zirve yaptığı 2020 yılı ikinci çeyreğinde ortalama 5 euro’ya kadar geriledi. Daha sonra başlayan yükseliş trendiyle beraber fiyatlar Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin hemen öncesinde 90 euro civarlarına geldi. Savaş sonrasında ise Mart 2022’nin başında 227 euro, Ağustos 2022 sonlarında ise 339 euro ile yeni zirveler görüldü. TÜRKİYE, JEOPOLİTİK SEBEPLER NEDENİYLE DOĞAL GAZDA ARZ RİSKİ YAŞAMIYOR Türkiye açısından doğal gaz fiyatları konusunda olumlu ve olumsuz gelişmeler bir arada yaşanıyor. Olumlu tarafta, jeopolitik durum nedeniyle Avrupa’nın yaşadığı düzeyde bir arz riski söz konusu gözükmüyor. Olumsuz tarafta ise Türk lirasında yaşanan değer kayıplarının halihazırda yaşanan küresel fiyat artışının etkisini artırması yer alıyor. Nitekim grafik 1’de görüleceği üzere 2012-2018 arasında büyük oranda yatay seyreden fiyatlar, 2018 kur şokunu takiben yükseliş eğilimine girdi, 2022 itibarıyla ise fiyat artışları gerek küresel eğilimlerin gerekse de liradaki sert değer kaybının etkisiyle astronomik boyutlara ulaştı. İGDAŞ’dan derlenen aylık verilere göre 300 bin 1 ila 800 bin metreküp arasında kullanım MERCEK Doğal Gaz Fiyat ArtışıİSO SANAYİ 77 201037.4116,2 201143.69716,8 201245.2423,5 201345.9181,5 201448.7176,1 201547.999-1,5 201646.480-3,2 201753.85715,9 201849.204-8,6 201945.286-8,0 202048.2616,6 202159.85424,0 YIL TüketimBir Önceki Yıla (Milyon Sm3)Göre Değişim (%) Yıllara Göre Toplam Doğal Gaz Tüketim Miktarları Kaynak: EPDKNext >