< Previous48 TEMMUZ 2023 ARIŞTIRMA Turquality K üresel çapta Türk markaları çıkarmak, “Türk Malı” imajını yurt dışında yerleştirmek ve yurt içinde marka bilincini oluşturmak amacıyla 2004 yılında hazır giyim ve konfeksiyon sektörü ile başlayan, 2005’da farklı sektörler için de uygulamaya konulan Turquality Programı, önümüzdeki sene 20. yılını geride bırakacak. Geçtiğimiz yıl kapsamı genişletilerek E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) dalı da eklenen Turquality Programı kapsamında, aradan geçen 19 senede Koton’dan Colin’s’e, Pınar’dan Atasay’a Banvit’ten Beko’ya Etiya’ya kadar 32 farklı sektörden 362 markaya destek sağlandı ve programa yeni markalar eklenmeye de devam ediyor. E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı, bilişim ve alt sektörlerinin geliştirilmesi, inovasyonun teşvik edilmesi ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilecek bölgesel ve küresel unicorn’ların oluşturulmasına yönelik olarak yürütülüyor. Bilişim sektörüne özel yeni destek unsurlarını içeren E-Turquality Programı ile şu ana kadar 13 markaya destek veriliyor. Ancak geride kalan dönemde diğer birçok destek programında olduğu gibi Turquality’de de kötü kullanımlar olduğu iddia edildi. Bu nedenle geride bıraktığımız yıl gastronomi sektörü destek kapsamından çıkarıldı. İLK ORTAYA ÇIKIŞI 2004’E DAYANIYOR Turquality’nin ilk ortaya çıkışı 2004 yılına dayanıyor. İlk olarak tekstil alanında ortaya çıkan destekler zamanla geniş bir alana yayıldı. Destek programı hazır giyim sektöründe uygulanarak aynı zamanda pilot bir uygulamayla hayata geçirilmişti. 2005 yılına gelindiğinde ise yayınlanan yeni mevzuatla birlikte; Turquality programlarının destek ağını genişletilmesine karar verildi ve hizmet, sağlık, eğitim gibi farklı hizmet sektörleri de destek programına dahil edildi. 2006 yılından itibaren ise markalara destek verilmeye Güncel verilere göre 5973 Sayılı Karar kapsamında 170 firmanın 182 markası Turquality Destek Programı’ndan, 109 firmanın 114 markası Marka Destek Programı’ndan faydalanıyor. 2564 Sayılı Karar kapsamında 23 firmanın 25 markası Turquality Destek Programı’ndan, 28 firmanın 28 markası Marka Destek Programı’ndan faydalanıyor. İSO SANAYİ 49 MarkaveTurqualitydestek programınagirmekiçinbaşvuruda bulunanşirketinsahipolması gerekenşartlarşuşekildesıralanıyor: •İhraçkayıtlısatışlarıileorganikbağı bulunanşirketleridahilolmaküzere sonüçtakvimyılındaihracatyapmış olması, •Destekbaşvurusutarihiitibarıyla son3yıllıkortalamaihracatınınenaz 3milyondolarolması, •Başvurudabulunulanmarkaya ilişkinenaz1yılöncealınmışyurtdışı tescillerininbulunması, •Yurtiçitescilininyurtdışıtescilinden önceyapılmışolması, •Başvurudabulunulanmarkada Türkmalıimajınazararverecekifade, sembol,şekil,işaretveyaülke,şehir, bölgeisimlerininkullanılmaması gerekiyor, •Desteklemeyleilgilisonkararı bakanlıkveriyor. DESTEKLERDEN FAYDALANMA ŞARTLARI NELER?50 TEMMUZ 2023 ARIŞTIRMA Turquality •Markapotansiyeliolanfirmalara globalbirmarkaolmayolunda finansalkaynaksağlamak. •GlobalTürkmarkalarıyaratabilmek içinfirmalarınvemarkalarının gelişimlerineyönelikstrateji, operasyon,organizasyonveteknoloji danışmanlığıçalışmalarıiledestek olmak. •Programkapsamındabulunan firmalarınyönetimbirimlerineyönelik eğitimdesteğivermek. •YurtdışındaolumluTürk malıimajınınoluşturulmasıve tutundurulmasıiçiniletişimvetanıtım faaliyetlerindebulunmak. •Türkfirmalarınınmarkabilincini artırmak. •Türkfirmalarınınpazarbilgisi dahilindeaksiyonalabilmeleriiçin istihbaratdesteğisağlamak. •SeçilmişTürkmarkalarıiçinbirve katalizörolmak. TURQUALITY MARKA DESTEK PRPGRAMI HEDEFLERİ başlandı. Güncel verilere göre 5973 Sayılı Karar kapsamında 170 firmanın 182 markası Turquality Destek Programı’ndan, 109 firmanın 114 markası Marka Destek Programı’ndan faydalanıyor. 2564 Sayılı Karar kapsamında 23 firmanın 25 markası Turquality Destek Programı’ndan, 28 firmanın 28 markası Marka Destek Programı’ndan faydalanıyor. Ve son olarak 5447 Sayılı Karar kapsamında da 13 firma E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Destek Programı’ndan faydalanıyor. İLK VE TEK MARKA DESTEK PRPGRAMI Turquality, Türkiye’nin rekabet avantajını elinde bulundurduğu ve markalaşma potansiyeli olan ürün gruplarına sahip firmaların, üretimlerinden pazarlamalarına, satışlarından satış sonrası hizmetlerine kadar bütün süreçleri kapsayacak şekilde yönetsel bilgi birikimi, kurumsallaşma ve gelişimlerini sağlayarak uluslararası pazarlarda kendi markalarıyla global bir oyuncu olabilmeleri ve söz konusu markalar aracılığıyla olumlu Türk malı imajının oluşturulması ve yerleştirilmesi amacıyla oluşturulmuş devlet destekli ilk ve tek markalaşma programı olarak öne çıkıyor. Programın odağında, klasik ihracat desteklerinden farklı olarak salt ihracatı artırmak yerine firmaların markalaşma hedeflerine katkıda bulunmak yer alıyor. Bu kapsamda 2006’den bu yana birkaç yıl hariç olmak üzere her sene programa dahil olan marka sayısı artarak büyüyor. En çok kullanılan destek kalemlerini ise tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetleri, yurt dışı birimlere ilişkin kira ve temel kurulum, danışmanlık (strateji, operasyon, organizasyon, teknoloji) giderleri, bilişim ve bilgi yönetimi alanına yönelik destekler olarak öne çıkıyor. Bu alanlarda Turquality firmalarına yüzde 50 oranında, 5 yıl süreyle destek veriliyor. Gerekli görülmesi durumunda bu süre uzatılabiliyor. Turquality program başvurusu ön koşullarını sağlayan firma ve markalar, değerlendirme kriterleri neticesine göre Turquality veya marka programı kapsamına dahil ediliyor. DESTEK TUTARI 180 MİLYON TL’YE ÇIKTI Turquality’nin bu yıl için belirlediği destek tutarı toplam 180 milyon 995 bin TL’ye, bundan bağımsız olan marka desteği ise 90 milyon 497 bin TL’ye çıkarıldı. Söz konusu rakamlar 2022’de sırasıyla 100 ve 50 milyon TL idi. Bu destekler her yıl enflasyon oranında artıyor. Hali hazırda bilişim, doğaltaş, seramik, vitrifiye, eğitim, elektrik-elektronik, elektronik oyunlar, enerji, hazır giyim, ilaç, işlenmiş tarım ürünleri, kimya, kimyasallar, konaklama, kuyumculuk ve mücevher, lojistik, makine, mobilya, otomotiv ana ve yan sanayi, plastik ürünler, sağlık turizmi, savunma sanayi, tekstil, ulaştırma altyapı hizmetleri, yazılım ve yolcu taşıma gibi 30’dan fazla sektöre destek veriliyor. 52TEMMUZ 2023 DOSYA Paylaşım Ekonomisi 2025’TE 335 MİLYAR DOLARLIK BÜYÜKLÜĞE ULAŞACAK “PAYLAŞIM EKONOMİSİ”NDE BÜYÜME BEKLENTİLERİ YÜKSEK Küresel ekonomide kaynakların etkin kullanımı her geçen gün daha kritik bir başlık olarak öne çıkarken, dijital ekonominin gelişmesi paylaşım ekonomisinin daha çok gündeme gelmesine neden oluyor. Özellikle son dönemde paylaşım ekonomisi üzerine kurulu olan ‘kiralama’ girişimleri de yükseliyor. Kaynakları daha verimli kullanmayı amaçlayan söz konusu modele göre tüketiciler, satın almak yerine kiralama seçeneğini tercih ediyor. Kiralama hizmet veren girişimler artarken bu sistemle israf ve tüketim azalıyor, doğal kaynaklar da bilinçli bir şekilde kullanılıyor. 2025’te 335 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşacağı tahmin edilen paylaşım ekonomisi pazarının 2028’e kadar her yıl yüzde 32 büyüyeceği öngörülüyorİSO SANAYİ 5354 TEMMUZ 2023 DOSYA Paylaşım Ekonomisi S on birkaç sene içerisinde paylaşım ekonomisi oldukça yaygınlaştı. Daha olgunlaşmamış olmasına rağmen, paylaşım ekonomisi birçok endüstrisinin ışık hızıyla dönüşmesine sebep oldu. Sahibince seyrek gereksinim duyulan bir gerecin ya da hizmetin kullanılmadığı zamanlarda ihtiyacı olan başka kullanıcılara, uzmanlaşmış bir pazarlayıcı tarafından sunulması ve kullanıcının ödediği kullanım ücretinden pazarlayıcının bir pay alması temelli alışveriş düzeni olan ve ilk örneği ev ve araç ile başlayan paylaşım ekonomisinin teknolojik ürünleri de kapsayarak her yıl yüzde 30’dan fazla büyümesi bekleniyor. Özellikle son dönemde paylaşım ekonomisi üzerine kurulu olan ‘kiralama’ girişimleri de yükselişte…. Paylaşım ekonomisinin bu denli büyümesinin ve kabul görmesinin nedenleri arasında dünya nüfusunun hızla artması, doğal kaynakların giderek tükenmesi ve içinde bulunduğumuz enflasyonist ortamı gösterilebilir. Dünya çapında gelir eşitsizliğinin daha ciddi boyutlara ulaşması ve bilgi teknolojileri/sosyal medyanın durdurulamaz büyümesi de paylaşım ekonomisini gerekli kılan en önemli nedenler arasında yer alıyor. YENİ KUŞAKLAR DAHA FAZLA KULLANIYOR Paylaşım ekonomisi girişimlerinin ilk örneği araç ve ulaşım paylaşımı için kullanılan Uber ve konaklama ihtiyaçları için kullanılan Airbnb gibi platformlardı. Oyuncuları arasına teknolojik ürünlerin yanı sıra yazılımların da dahil olması ile sektör son yılların en popüler kavramlarından biri haline geldi. 2025’te 335 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşacağı tahmin edilen paylaşım ekonomisi pazarının 2028’e kadar da her yıl yüzde 32 büyüyeceği öngörülüyor. Türkiye’de de bu küresel trende uyumlu mobil uygulama ve platformlar geliştirilmeye başlandı. Anlık ihtiyaçlara odaklanan ve kişilerin birbirlerinin taleplerini çözerek ek gelir elde etmesini mümkün kılan uygulamalar daha çok yeni kuşaklarca kullanılıyor. Yapılan araştırmalar da gösteriyor ki söz konusu uygulamaları en fazla kullanan jenerasyon ise Z Kuşağı olarak öne çıkıyor. E-SCOOTER KULLANICISI 100 BİNE YAKLAŞTI Hali hazırda paylaşım ekonomisine konu ürünler arasında kıyafetten koşu bandına, telefondan çantaya, elektrikli süpürgeden otomobile, konuttan yazılım ürünlerine kadar her birçok ürün dahil edilmiş durumda. Bu alanda son yıllarda şüphesiz en fazla talep gören ürünlerden biri de elektrikli scooterler olarak göze çarpıyor. Söz konusu ürün ile ilgili hizmet veren oyuncular arasında Martı, BinBin, HOP gibi 10’a yakın birçok marka bulunuyor. Sadece bu alanda 100 bine yakın elektronik scooter ve 10 milyona yakın kullanıcı bulunuyor. EVDEN SONRA OFİS DE PAYLAŞILDI Paylaşım ekonomisinin ilk örneklerinden biri olan gayrimenkul sektörü açısından bakıldığında ise söz konusu alan birçok fırsat sunma potansiyeline sahip. Gayrimenkul sektörüne yeni bir müşteri segmenti olarak daha esnek ve uygun fiyatlı konut seçenekleri sunan paylaşım ekonomisi sayesinde boş kalan yerleri daha verimli kullanmak ve kazanç artışı sağlamak mümkün oluyor. Gayrimenkul yatırımcılarına daha fazla fırsat sunması da bir diğer önemli avantaj. Söz konusu alanda dünyada Arbnb önemli bir aktör olarak ilk akla gelen girişimlerden biri. Paylaşım ekonomisi altında değerlendirilen bir diğer uygulama ise ortak kullanıma açık ofis alanları. Pek çok şirket pandemi öncesinde de başka şirketlere de açık olan ofisler kullanmaya ve alan paylaşmaya başlamıştı. Pandemi sonrasında da kurumların kendilerine ait ofisleri kullanmak yerine, daha çok evden çalışma ve paylaşımlı ofis kullanma sistemine geçeceği görüşleri gündemde. Hali hazırda söz konusu alanda Kolektif House’dan Han Space ve Regus’a kadar 10’a yakın irili ufaklı oyuncu faaliyet PaylaşımekonomisiiçinkullanılanenpopüleruygulamalararasındaAirbnbveBlaBlaCarbaşıçekiyor. 2008yılındakalacakyerarayanturistleriuygunfiyatlaevlerindeağırlamafikrinibulanikiAmerikalıtasarımcı tarafındanhayatageçirilenAirbnb,dünyagenelindekullanılanbirsistemolmaklabirliktemilyonlarca üyeyidebünyesindebarındırıyor.DünyanınheryerindeAirbnbüyesievsahiplerininyanındauygunfiyata konaklayabilmenizeolanaktanıyanuygulama,güvenliödemesistemiylesorunsuzbirşekildekullanılabilir. Şirketinhalihazırdapiyasadeğeri75milyardolarseviyelerindebbulunuyor.Fransızmerkezlibirşirket olanBlaBlaCariseyinemobiluygulamaaracılığıylaotomobilpaylaşımısistemikurarveaynıgüzergâhta seyahatedecekkişilerinyolmasraflarınıpaylaşmasınaolanaktanır.Sondönemdepopülaritekazanan freelancekuryelikuygulamalarıdapaylaşımekonomisiekosistemindedeğerlendirilir.Motosikletyadaaraç sahibikişilerine-ticaretsiparişiverenşahıslarınpaketlerinikendiaraçlarıylailetmesiprensibiyleçalışan sistemlerdehemalışverişyapankişilerürünlerinedahahızlıbirşekildekavuşurhemdekuryelikyapan kişileraraçlarısayesindeekgelireldeeder. İLK ÖRNEĞİ İKİ AMERİKALI’DAN İSO SANAYİ 55 gösteriyor. Mobil internetin sunduğu imkanlar gelişmeye devam ediyor. Bu imkanlar geliştikçe paylaşım ekonomisi giderek büyüyerek sigorta, kamu hizmetleri, sağlık ve sosyal bakım gibi yeni sektörlere de yayılacağının sinyallerini veriyor. TEKNOLOJİK ÜRÜNLER DE DAHİL OLDU Son birkaç yıldır artan fiyatlara paralel olarak teknoloji ürünleri kiralama hizmeti de yaygınlaşmış durumda. Hatta Türkiye’nin en büyük teknoloji perakendecileri de bu alana girmiş durumda. Teknosa, kiralabunu.com ile iş birliği yaparak, pazaryerine dönüştürdüğü teknosa.com üzerinden 200’e yakın ürün için geçen yıl sonunda kiralama hizmeti başlattı. İş birliği kapsamında, teknoloji odaklı pazaryerine dönüşen teknosa.com üzerinden ürünlerini seçen tüketiciler, doğrudan kiralabunu.com sitesine yönlendirilerek akıllı telefon, kulaklık, saat ve oyun ekipmanları gibi birçok ürünü kiralayabiliyor.56 HAZİRAN 2021 TEKNOLOJİ Giyilebilir Teknolojiler GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİ Günümüzde dijital dönüşümün hızlanması ile birlikte giyilebilir teknolojilerin popülaritesi de oldukça arttı ve yükselen satış grafiği söz konusu alanın 100 milyar dolarlık pazar büyüklüğünü aşmasını sağladı. Yılda 200 milyon adete yakın satışa sahne olan pazar, akıllı telefonun ardından en fazla satılan teknolojik ürün kategorisi haline geldi. Ancak söz konusu kategoride satışlar geçen yılın son çeyreğinden itibaren düşüşe geçti. Son yıllarda hızla büyüyen pazarda yaşanan bu durum, tedarik zinciri kesintileri, enflasyonist baskı ve tüketici harcama alışkanlıklarında yaşanan birçok değişime bağlanıyor. SATIŞLARINA ENFLASYON FRENİİSO SANAYİ 57Next >