Bahçıvan: "Pakistan İle 500 Milyon Dolarlık Ticaretimiz Gerçek Potansiyelin Altında"

• 15.12.2016
• Etkinlikler

İstanbul Sanayi Odası (İSO), iki ülke arasındaki işbirliği ve yatırım ortamına katkıda bulunmak amacıyla Pakistan Ülke Günü etkinliği düzenledi. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan'ın ev sahipliğinde İstanbul Intercontinental Otel’de düzenlenen etkinlikte son dönemde istikrar kazanan ve gelişen ekonomisi ile dikkat çeken Pakistan’da Türk sanayici ve iş insanlarına yönelik fırsatlar ele alındı.

Pakistan İstanbul Başkonsolosu Dr. Yousaf Junaid, Ekonomi Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Vekili Hüsnü Dilemre ve Pakistan’ın en büyük bankası olarak bilinen Habib Bank Türkiye Genel Müdürü Ayşe Şebnem Türkay ve Albayrak Holding CEO'su Ömer Bolat’ın sunum yaptığı, daha sonra da ülkede faaliyet yürüten şirket temsilcilerinin katıldığı bir panelin düzenlendiği toplantının açılış konuşmasını İSO Başkanı Erdal Bahçıvan yaptı.

Pakistan’ın kendileri için çok özel bir yeri olduğunu söyleyen İSO Başkanı Bahçıvan Türkiye’de “Kardeş Ülke” dendiğinde akla ilk gelen ülkenin Pakistan olduğuna dikkat çekti. İki ülkenin ortak sınırı olmamasına rağmen Pakistan ile hep yakın olduklarını ve mesafelerin dostluklarına engel olmadığını kaydetti.

İki dost ülkenin son dönemde aynı üzüntüleri yaşadığını hatırlatan Bahçıvan, geçtiğimiz haftalarda Pakistan’da yaşanan, Türkiye’de de son olarak geçtiğimiz Cumartesi günü Beşiktaş’ta gerçekleşen kanlı saldırıların terörün sınır tanımayan insanlık dışı yüzünü herkese bir kez daha gösterdiğini dile getirdi.

Günümüzde dünyadaki ticaret trendlerine bakıldığında, küresel ve bölgesel ticaret örgütleri ivme kaybederken ikili ticaret anlaşmalarının öneminin arttığına dikkat çeken Bahçıvan, son yıllarda daralma yaşayan küresel ticareti canlandırmanın yolunun daha çok üretmekten, daha çok ekonomi diplomasisi yürütmekten ve ikili ilişkileri daha da geliştirmekten geçtiğini ifade etti. Bahçıvan, küresel siyasi belirsizliklerin bütün ülkeleri ticari ilişkilerinde ihracat pazarlarının ve tedarikçilerinin sayısını artırmaya zorladığını belirtti.

Böyle bir küresel ticaret ortamında Türkiye ve Pakistan için ticaret partnerlerini artırmanın ve var olan ilişkileri güçlendirmenin kritik bir öneme sahip olduğuna değinen Bahçıvan, eski dostlukların her zamankinden daha değerli olduğunu vurguladı.

Türkiye ile Pakistan arasında ticari ilişkilerin geliştirilmesine yönelik güçlü bir hukuki altyapının var olmasından büyük bir memnuniyet duyduklarını ve bu altyapıyı bir fırsat olarak gördüklerini dile getiren Bahçıvan, ekonomik ve ticari ilişkilerin temelini oluşturan Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği, Çifte Vergilendirmeyi Önleme, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmaları’nın imzalandığını ve yürürlüğe girdiğini hatırlattı. Bahçıvan sözlerine şöyle devam etti:

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan

“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz ay Pakistan ziyaretinde belirttiği gibi, 2017 yılına girmeden Serbest Ticaret Anlaşması'nın tamamlanacak olması sevindiricidir. Pakistan ve Türkiye’nin ekonomik ilişkilerine baktığımızda; iki ülke arasında 2016 yılının geride bıraktığımız döneminde 500 milyon dolar olarak gerçekleşen ticaret, aslında gerçek potansiyelinin oldukça altındadır. Halihazırda Türkiye’de otomotiv, elektronik, makine, bankacılık gibi sektörlerde olmak üzere Pakistan sermayeli 158 firma faaliyet gösteriyor. Pakistanlı firmalar, Türkiye’deki fırsatları daha yakından tanıdıkça bu sayı daha da artacaktır. Türkiye’den yatırımcılarımız ise Pakistan’da ağırlıklı olarak dayanıklı tüketim, hızlı tüketim, enerji, finans, altyapı projeleri ve müteahhitlik sektörlerinde yer alıyor.”

Türkiye’nin Pakistan’a ekonomik açıdan sunacakları kadar, hiç kuşkusuz Pakistan’ın da Türkiye’ye sunacağı ekonomik fırsatlar olduğunu belirten Bahçıvan, Pakistan’ın Türkiye sanayisi ve ekonomisi adına önemle değerlendirilmesi gereken bir ülke olduğunu kaydetti. Dünya Bankası başta olmak üzere uluslararası kurum ve kuruluşların Pakistan’ın stratejik avantajlarına ve kalkınma potansiyeline dikkat çektiğine işaret eden Bahçıvan 2015-2016 döneminde Pakistan’ın dünya ortalamasının üzerinde bir ekonomik büyüme performansı gösterdiğine dikkat çekti.

“Çin Pakistan Ekonomik Koridoru” çerçevesinde 2015-2030 arasında toplam 51 milyar dolarlık altyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesi planlandığı bilgisini veren Bahçıvan, Çin ile Pakistan arasında yaşanacak bu ekonomik canlanmanın bütün bölge için olumlu bir etkisi olacağının altını çizdi.

Ekonomi ve ticaretin ülkeler arasında toplumların ve kültürlerin yakınlaşmasında etkili bir rol oynayarak uzun ömürlü, kalıcı işbirliklerinin doğmasına imkân sağlayan en önemli etken olduğunu dile getiren Bahçıvan, “Bu açıdan da bugün burada sergilediğimiz birlikteliği çok önemsediğim gibi çok da anlamlı buluyorum. Karşılıklı çabalarımızla ekonomik değer yaratmak, toplumlarımız arasında dostluk ve işbirliklerini geliştirmek, sadece biz sanayiciler için değil, ülkelerimiz için de büyük bir kazanım olacaktır. Ülkelerimiz arasındaki ticari ve ekonomik işbirliklerinin artırılması amacıyla ortak faaliyetler geliştirmeye her zaman açık olduğumuzu özellikle belirtmek isterim. Bugünkü toplantımızın bu tür verimli işbirlikleri kurmak için de bir vesile olmasını ümit ediyorum” şeklinde konuştu.

Pakistan İstanbul Başkonsolosu
Dr. Yousaf Junaid

Pakistan İstanbul Başkonsolosu Dr. Yousaf Junaid ise tarihsel olarak iki ülkenin de kritik bir dönemden geçtiğini söyledi. İki ülkenin de geçmişte terör eylemlerinden büyük zarar gördüğüne değinen Junaid, bunların yerine iki ülkenin gelecekte neler yapabileceğine odaklanması gerektiğini kaydetti. Junaid, iki ülkenin sevgiye dayalı bir ilişki içinde, arkadaş değil kardeş olduğunu ifade etti. Pakistan ve Türkiye’nin siyasi alanda mükemmel bir işbirliği olduğunu, bunun sosyal alanlara ve savunma sektörüne de yansıdığına değinen Junaid, ekonomik alanda ise bunu yakalayamadıklarını dile getirdi. Mevcut rakamların iki ülkenin potansiyelini yansıtmadığına dikkat çeken Junaid, bu durumu düzeltmeleri gerektiğini ifade etti.

180 milyondan fazla nüfusu olan Pakistan’ın Güney Asya’nın en liberal ekonomilerinden biri olduğunu belirten Junaid, Başbakan Nawaz Şerif hükümetinin iktidara geldiği 2013’ten bu yana önemli ekonomik reformlara imza attığını kaydetti. Düşük büyüme, bütçe açığı, enflasyon, ödemeler dengesindeki bozukluk gibi soruların önemli anlamda gerilediğini ifade eden Junaid, kredi derecelendirme kuruluşlarının da ülkenin kredi notunu artırdığına dikkat çekti.

İki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler önündeki en büyük engelin Serbest Ticaret Anlaşması’nın henüz hayata geçirilmemesi olduğunu belirten Junaid, iki ülke yönetiminin bunun bir an önce sonuçlanması gerektiği konusunda mutabık olduğunu vurguladı. Yabancı sermaye konusunda yeni bir ekonomi politikasının devreye alındığının altını çizen Junaid, iş insanlarını Pakistan’a yatırım yapmaya ve Pakistanlı iş insanları ile işbirliği yapmaya davet etti.

Ekonomi Bakanlığı Müsteşar
Yardımcısı Vekili Hüsnü Dilemre

Toplantının açılış konuşmalarından birini de Ekonomi Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Vekili Hüsnü Dilemre yaptı. Dilemre, Türkiye ile Pakistan arasında tarihe dayanan kardeşlik bağları olduğunu söyledi. Güçlü siyasi ilişkilerin ticari ilişkileri geliştirmek için sağlam bir temel sunduğunu belirten Dilemre, idareci ve iş insanlarının görevinin bu zemin üzerinde somut işbirliği oluşturmak olduğunu dile getirdi. İki ülkenin ticaret hacminin ilk kez 2011 yılında 1 milyar dolar civarına yükseldiğini kaydeden Dilemre, 2015 yılında ise ticaret hacminin 600 milyon dolar civarına geldiğini kaydetti. İki ülke arasındaki ticaretin gelişmesinde en önemli konunun Serbest Ticaret Anlaşması olduğunun altını çizen Dilemre, bir an önce müzakereleri bitirip anlaşmayı hayata geçirmek istediklerini ifade etti.

Serbest Ticaret Anlaşması’nın içeriği ile ilgili ayrıntılı bilgiler veren Dilemre, sadece malların değil aynı zamanda hizmetlerin ve yatırımların da önündeki engelleri kaldırarak serbestleştirmeyi hedeflediklerine işaret etti. Pakistan’ın dünyanın altıncı büyük nüfusu ile en önemli pazarlardan biri olduğuna dikkat çeken Dilemre, işlenmiş gıda, elektrikli ev aletleri, güç kaynakları, makine sanayii ve fabrika tesis kurulumu alanlarında işbirliği potansiyeli olduğunu sözlerine ekledi.

Habib Bank Türkiye Genel Müdürü
Ayşe Şebnem Türkay

Habib Bank Türkiye Genel Müdürü Ayşe Şebnem Türkay ise 1982’den beri Türkiye’de faaliyet gösteren Habib Bank’ın Pakistan’ın Türkiye’de yatırım yapan ilk ve tek Pakistan bankası olduğunu söyledi. Son dönemde Pakistan ekonomisinin önemli mesafe katettiğini dile getiren Türkay, reformlara verilen öncelik, IMF ile yapılan anlaşma ve kamu düzenindeki iyileşmelerin yatırım odaklı bir büyüme yarattığını dile getirerek son iki yılda yüzde 4,7 ortalamayla büyüdüğünü belirtti.

Son derece liberal bir ekonomi politikası uygulandığının altını çizen Türkay, ülkede yerel ortağa ihtiyaç duymadan şirket kurulabildiğini, elde edilen karın tamamının dışarı transfer edilebildiğini, dövizle borçlanmanın serbest olduğunu ifade etti. Türkay, tüm bu reformların anayasa ile koruma altına alındığının da altını çizdi.

Albayrak Holding CEO'su
Ömer Bolat

Albayrak Holding CEO'su Ömer Bolat ise konuşmasında Pakistan’da yaptıkları yatırımlardan ve yaşadıkları tecrübelerden bahsetti. İki ülkenin birbirini sevdiğini ve desteklediğini belirten Bolat, son yıllarda Pakistan’a olan yatırımların arttığını ve ekonomik bütünleşmenin hızlandığını dile getirdi. Albayrak Holding’in 28 bin çalışana sahip olduğu, bunların 14 bininin ise Pakistan’da olduğu bilgisini veren Bolat, Pakistan’ın Penjab eyaletindeki katı atık toplama konusundaki yatırımlarından bahsederek toplam 650 kamyon ile hizmet verdiklerini ifade etti.

Ulaşım sektöründe ise 170 adet otobüs ile günde 550 bin yolcu taşıdıklarını kaydeden Bolat, 68 otobüs ile de metrobüs işletmeciliği yaptıklarını ifade etti. Pakistan hükümetinin yatırımcıya dost bir karaktere sahip olduğuna değinen Bolat, sorunların çözümü konusunda otoritelerin yakın işbirliği gösterdiğini ifade etti. Bolat, Pakistan’ın yetişmiş ve çok kaliteli bir bürokrasiye sahip olduğunu da sözlerine ekledi.

Daha sonra İSO Genel Sekreter Vekili Haktan Akın tarafından yönetilen; Türk Firmalarını Pakistan’da Bekleyen Fırsatlar, Sorunlar ve Çözüm Önerileri başlıklı panelde konuşan Ontex Genel Müdür Özgür Akyıldız, Zorlu Enerji Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Yağmur Özdemir, aynı zamanda DEİK Türkiye-Pakistan İş Konseyi Başkanı da olan Coca-Cola İçecek Kurumsal İlişkiler Direktörü Atilla Demir Yerlikaya, STFA İnşaat Yönetim Kurulu Danışmanı Mustafa Rıza Arsan ve Arçelik A.Ş. Kurumsal Risk Direktörü Özkan Çimen Pakistan’daki iş tecrübelerini dinleyicilerle paylaştı. Ardından soru-cevap bölümünde etkinlik katılımcıları, konuşmacılara Pakistan ile ilgili merak ettikleri konuları sorma fırsatı buldu.