Meclis Konuşması

İSO Meclis Toplantısında İhracat Destekleri ve İhracatın Finansmanı Konuşuldu

25.08.2021
Meclis Konuşması

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ağustos ayı Meclis toplantısı, 25 Ağustos 2021 tarihinde video konferans yöntemiyle yapıldı. İSO Meclis Başkanı Zeynep Bodur Okyay’ın başkanlığında yapılan İSO Meclisi’nin ana gündem maddesi “Nitelik ve Katma Değer Odaklı İhracatın Geliştirilmesi ve Sürdürülebilirliği İçin Türk Eximbank'ın Vizyonu, Sunduğu Desteklerin Çeşitlendirilmesi” oldu. Meclis toplantısına Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney konuk olarak katıldı. Toplantıda Güney’e, Türk Eximbank Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Çağrı Altındağ, Hazine/Finansman Genel Müdür Yardımcısı Hakan Uzun, Sigorta Operasyon Daire Başkanı Tuğba Solak ve Pazarlama Daire Başkanı Mehmet Efkan Bingöl de eşlik etti.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan Mecliste yaptığı konuşmada, pandemide küresel tedarik zincirlerinde yaşanan dönüşümle Türkiye’nin önemli bir fırsat yakaladığına dikkat çekerek “Hayatın işleyişine devam edebilmesi için üretimin kesintisiz sürmesi gerektiği bir gerçek. Ancak bu süreçte sanayimizin, güçlü ve sürdürülebilir ihracat için finansman desteğine ihtiyacı var. Bu bağlamda Türk Eximbank, ihracat ve yeşil ekonomi için, yeni nesil finansman kaynaklarını arttırarak desteklerini çeşitlendirmeli” dedi.

Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney ise konuşmasında karlılığı artırma amaçlarının olmadığını belirterek “Maliyetlerimiz piyasaya göre cazip, amacımız ihracatçıyı desteklemek” dedi. KOBİ’lere verdikleri destekleri çok önemsediklerinin altını çizen Ali Güney, “2021 yılının ilk yarısında, ilk defa banka kredisinden yararlanan firmaların yüzde 92’sini KOBİ’ler oluşturuyor. KOBİ desteklerinin artmasıyla 300 milyar dolar ihracata ulaşabiliriz” şeklinde konuştu.

Ağustos ayı Meclis toplantısı İSO Meclis Başkanı Zeynep Bodur Okyay tarafından açıldı. Okyay toplantıda gündeme ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:

“İklim krizi ile ilgili acil konulara neşter atılmalı. Hassasiyetimiz her geçen günden daha çok olmalı. Odamız da görüşlerini ilgililerle paylaşıyor. AR-GE, yüksek teknoloji ve inovasyon gibi konularda dünyayı bir adım geriden takip ediyoruz. Ülkece bunun üzerinden gelmek ve aşmak zorundayız. Türkiye’nin katma değerli ihracat ortalaması 1 dolar civarında. Aynı dönemde yola çıkan ülkelerin ihracatı bizden çok daha yüksek. Türkiye ekonomisinin kronikleşmiş sorunlarını ancak böyle aşabiliriz. İhracatımızın kesintisiz devam ettirebilmek için olumsuz konulardan etkilenememesi adına Türk Eximbank’ın desteğini istiyoruz.

Okyay, ardından sözü, gündeme ilişkin konuşmasını yapmak üzere İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan’a bıraktı. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Covid-19 salgını nedeniyle küresel tedarik zincirlerinde yaşanan ve devam etmesi beklenen dönüşümle birlikte, Türkiye’nin dünya ihracatındaki payını artırma ve değer zincirinde daha üst sıralara yükselme yönünde önemli bir fırsat yakaladığına dikkat çekti. Dünya ekonomilerinin önemli bir kısmının yeniden açılması ve küresel ticaretin toparlanmasıyla ülke ihracatının kazandığı güçlü ivmenin bu yönde önemli bir işaret olduğunu belirten Bahçıvan şunları söyledi:

“Ticaret Bakanlığının açıkladığı ihracat verileri, 2021 yılını 210 milyar dolar civarında bir ihracatla tamamlayabileceğimizi gösteriyor. Ülkemiz ihracatının yüzde 95’i aşkın bir kısmını sanayi sektörü gerçekleştiriyor. Ülkemizi katma değeri yüksek ürünlerde daha rekabetçi hale getirebilmek için çok daha fazla yatırıma ihtiyacımız olduğunun farkındayız. Nitekim sanayi sektörümüz yeni döneme çok daha yüksek bir yatırım motivasyonuyla girdi. Geçen yılın ortalarından bu yana makine-teçhizat yatırımlarındaki artış trendi umut verici. Yine sanayi üretiminin son aylarda yakaladığı ivme, sanayi istihdamının haziranda 6 milyon 240 bin ile şimdiye kadarki en yüksek sayıya ulaşması gibi gelişmeler, sektörümüzün büyük bir atılımın eşiğinde olabileceğini gösteriyor. Önümüzdeki süreç nasıl şekillenirse şekillensin hayatın işleyişine devam edebilmesi için üretimin kesintisiz sürmesi gerektiği bir gerçek. Ancak bu süreçte sanayimizin güçlü ve sürdürülebilir ihracat konusunda desteğe ihtiyacı var. Bunun başında da finansman geliyor. Bu bağlamda Türk Eximbank, ihracat ve yeşil ekonomi için, özellikle yeni nesil finansman kaynaklarını arttırarak desteklerini çeşitlendirmeli.”

Ülkemizde banka kredileri kanalıyla finansmana daha uygun maliyetlerle ve daha kolay erişebilmek her sanayicinin temennisi olduğunu söyleyen Bahçıvan, “Öte yandan, uzun vadede üretici ve ihracatçılarımızın alternatif finansman enstrümanlarıyla buluşması ve kredi dışı enstrümanları daha fazla kullanması hayati bir önem taşıyor. Bu noktada ihracatçımızın en büyük destekçisi olan, reel sektörün dostu Türk Eximbank’ın vizyon ve projelerini, en zor zamanlarda rekabet gücümüzü destekleyen önemli bir unsur olarak görüyoruz” dedi.

Türk Eximbank’ın kredi hacminin artırılması ve yeni iş modelleri geliştirerek farklı enstrümanlarla şirketleri ve ihracatı daha fazla desteklemesinin önemine değinen Bahçıvan “Türk Eximbank’ın mevcut sermayesi ile ihracatımızı ve ihracatçılarımızı nitelikli bir şekilde desteklemesi mümkün görünmüyor. Bu nedenle de Türk Eximbank’ın sermayesi güçlendirilmelidir. Türk Eximbank tarafından kullandırılan kredilerin yalnızca %9’u TL cinsindedir ve KOBİ dışı firmalara TL bazlı kredi kullandırılmamaktadır. Türk Eximbank’ın, Türk Lirası kredi olanakları genişletilmeli ve firmalarımızı kur risklerine karşı koruyacak enstrümanlar geliştirmelidir. Öte yandan kredilendirme sürecindeki teminat masrafları sanayicilere ciddi bir maddi külfet oluşturmaktadır. Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Lütfi Elvan’ın geçtiğimiz hafta yaptığı, ihracat potansiyeli yüksek KOBİ’lere yönelik Kredi Garanti Fonu (KGF) destekli Eximbank Kredi Paketi açıklamasından memnuniyet duymakla birlikte bu imkanın sadece KOBİ büyüklüğündeki ihracatçılarımız için değil sektörün lokomotifi olan diğer ölçekli tüm firmalarımız için de sürdürülebilir bir bakış açısı ile geliştirilmesi gerektiği görüşündeyiz” dedi.

Bahçıvan, aynı şekilde kredibilitesinde sorun olmayan, yükümlülüklerini zamanında yerine getiren firmaların KGF limitlerini kaybetmesinin haksızlık olduğunu vurgulayarak “Türk Eximbank artık sadece teminat karşılığı kredi veren bir kuruluş olmaktan çıkıp, geçmiş dönemlerde de sık sık gündeme getirdiğimiz gibi, şirketleri past performans kriterlerine göre değerlendirip kredilendiren bir kurum haline gelmelidir. Bu vesileyle, yalnızca Eximbank kredilerinde değil, tüm bankacılık sisteminde bir şikayet ve maliyet unsuru haline gelen teminat mektuplarındaki aşırı komisyon ve masrafların, BDDK’nın alacağı bir kararla özellikle ihracata dönük mektuplarda yüzde 1 ile sınırlandırılması çok faydalı olacak. Yine ihracat hacmine bağlı olarak ihracatçı sanayicilerin Eximbank kredi limitlerinin de artırılması gerekiyor. İhracatçılarımızın nakit akışı sürdürülebilirliği açısından, fonlamanın uzun vade ağırlıklı olması son derece önemli bir husustur. Halihazırda Türk Eximbank’ın yurt içi kredi hacminin yüzde 76’sının kısa vadeli olduğu düşünüldüğünde, uzun vadeli fonlama olanaklarının da mutlaka artırılması gerektiği kanaatindeyiz” diye konuştu.

Küresel ticaret zincirlerindeki kaymalar sonucu ABD başta olmak üzere birçok uzak pazar alıcısı ülkenin Asya’ya alternatif olarak Türkiye’den tedarik arayışına girmeye başladığını dile getiren Bahçıvan “Ancak yükselen navlun fiyatları bu yönde dezavantaj oluşturuyor. Eximbank’ın uzak pazarlara ihracata yönelik düşük faizli ve TL cinsi ihracat kredileri kullandıracağı bir program başlatmasını önemsiyoruz. Desteklerde sektörel bazlı bir yaklaşım faydalı olur. Küresel ihracatta e-ticaretin payının hızla artmasıyla Türkiye’de elektronik ortamda ihracatın gelişme eğilimine girmesi ve e-ihracat yapan firmalara özel bir kredi programı tasarlanması sektörel uygulamaya iyi bir örnek olabilir” dedi.

Türk Eximbank’ın sağladığı sigorta enstrümanı ile de ihracatçılara önemli katkılarda bulunduğunun altını çizen Erdal Bahçıvan “Ancak, son zamanlarda hammadde fiyatlarının aşırı artmasına rağmen firmaların ihracat sigorta limitlerinin aynı kalması ihracatçılarımızda bir darboğaz yaratıyor. Firma kendisi risk alarak Eximbank limitinin üzerinde ihracat yaptığında, herhangi olumsuz bir durumda, Eximbank belirlemiş olduğu sigorta miktarını da kapsam dışı tutuyor. Bu durum, yüksek bir talep olmasına rağmen ihracatın önündeki en büyük engellerden biri. Bu nedenle de ihracat sigorta limitlerinin artırılmasını önemli görüyoruz. Sigorta konusundaki bir başka önemli husus da alıcı limit başvurularının sonuçlanmasının çok uzun sürmesi nedeniyle ihracatımızın bu durumdan olumsuz etkilenmesidir. Bu süreler kısaltılmalı. Yine Türk Eximbank tarafından verilen yatırım kredilerindeki kriterlerin hafifletilmesi ve daha esnek bir değerlendirme yapılması, yatırımların süratle hayata geçmesine ve ihracatımızın artmasına önemli katkıda bulunacak” dedi.

Bahçıvan ayrıca, Türk Eximbank’ın dünyadaki farklı, kaliteli ve sürdürülebilirlik odaklı finansman kaynaklarını ülkeye getirmesini ve sanayiciler arasında bir köprü görevi üstlenmesini çok önemsediklerini belirterek, Türk Eximbank’ı İSO Sürdürülebilirlik Platformuna davet etti.

Ardından Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney İSO Meclisi’nde bir konuşma gerçekleştirdi. Güney, Türk Eximbank olarak 1987 yılından beri mal ve hizmet ihraç eden firmalara destek için çaba sarf ettiklerini söyledi. Türk Eximbank’ın faaliyetlerini sürdürürken ticari banka refleksiyle hareket etmediğini vurgulayan Güney, tam tersine özkarlılığını koruyarak tüm kaynaklarını ihracatçılar için kullandıran bir yapıya sahip olduklarını kaydetti. Güney, “Maliyetlerimiz piyasaya göre cazip, amacımız ihracatçıyı desteklemek” dedi.

KOBİ’lere verdikleri destekleri çok önemsediklerinin altını çizen Ali Güney, “2021 yılının ilk yarısında, ilk defa banka kredisinden yararlanan firmaların yüzde 92’sini KOBİ’ler oluşturuyor. KOBİ desteklerinin artmasıyla 300 milyar dolar ihracata ulaşabiliriz” şeklinde konuştu.

Alacak sigortasına da çok önem verdiklerini belirten Güney, şu bilgileri paylaştı: “TÜİK verilerine göre 2019 yılında ihracatçılarımızın yüzde 62’si 1 veya 2 alıcıdan fazlasıyla iş yapmıyor. Alacak sigortası desteği ile tahsilat risklerini bertaraf ediyoruz. Sigorta birimini Türk Eximbank dışında bir iştirak gibi yapılandırdık. Yeni sigorta yazılımımızı da hayata geçirdik. Pandemi dönemi sigorta algısını kuvvetlendirdi. Sigortada yüzde 42 büyüme kaydettik. Hedefimiz yıl sonunda 22 milyar sigorta hacmine ulaşmak. Bu da geçtiğimiz yıla göre yüzde 50 büyüme anlamına geliyor."

Pandemi sürecinde dünyadaki diğer Eximbanklar gibi limitlerinde kısıtlama değil artırıma gittiklerini hatırlatan Güney, bunun sonucunda fiyatlamaları gereken maliyetlerin oluştuğunu ancak Türk Eximbank olarak bu zararları absorbe etmek durumunda olduklarını anlattı. Günay, Türk Eximbank’ın alacak sigortasında Türkiye’nin en büyük bankası, kredi büyüklüğünde sekizinci ve aktif büyüklük olarak da dokuzuncu olduğunu açıkladı.

2020 yılında ihracatçı firmalara 45.6 milyar dolarlık bir destek verdiklerini kaydeden Güney, 13.102 firmanın Türk Eximbank’ın sağladığı desteklerden faydalandığını dile getirdi. 2019 yılı verilerine göre ihracatçı ilk bin firmanın, toplam ihracatın yüzde 72,6’sını yaptığına işaret eden Güney, ihracatta yüksek hedeflere ulaşabilmek için bu yoğunlaşmayı azaltıp KOBİ’lerin daha fazla ihracat yapmasını sağlamaları gerektiğinin altını çizdi.

Türk Eximbank’ın verdiği hizmetleri ihracatçı kredileri, alıcı kredileri, sigorta ve türev ürünler olarak sıralayan Güney, yurt dışı teminat mektubu programı, sigortalı alacağın teminatına dayalı kredi programı, katılım finans yatırım kredisi ve hizmet sigortası gibi yeni ürünleri piyasaya sürdüklerini açıkladı.

Türkiye’nin kaynak sorunu olduğunu buna karşın Türk Eximbank’ın Merkez Bankası kaynaklarını kullanabildiğini belirten Güney, yapmış oldukları çalışmada Türkiye’nin rekabet avantajı olan ve katma değeri yüksek sektörleri tespit ettiklerini ve bu firmaların hangi ürünleri ürettiğine bakarak kaynak kullanımında buraya öncelik vereceklerini söyledi. Net ihracatçı olan firmalara yönelik bir “ihracat skoru hesaplaması” yapacaklarını aktaran Güney, bunun kredi limiti konusunda ana parametrelerden biri olacağını anlattı.

Sonrasında İSO Meclis Üyeleri söz alarak ana gündem maddesi hakkında görüşlerini paylaşırken Meclis Üyelerinin soruları Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney tarafından yanıtlandı.